In het tv-programma Zembla van 7 maart wordt gesteld dat zowel in de tuinen als in de huizen van mensen die binnen 250 van bloembollenvelden hogere concentraties bestrijdingsmiddelen worden gevonden dan bij mensen die verder weg wonen. LTO Nederland en diverse vakorganisaties hekelen de onzorgvuldigheid van deze berichtgeving. Het is namelijk gebaseerd op RIVM-onderzoek dat nog niet is afgerond.
De berichtgeving betreft een gelekt concept zonder context. Het is volgens LTO Nederland en diverse vakorganisaties schadelijk dat Zembla zo onzorgvuldig omgaat met de belangrijke informatie die uit dit onderzoek voort gaat komen. LTO Nederland, KAVB en NFO vinden het onbestaanbaar dat het tv-programma de definitieve rapportage van het meerjarige onderzoek, die binnen enkele weken worden gepubliceerd door het RIVM, niet afwacht.
Meerdere onderzoeken
Het RIVM onderzoekt of mensen die dicht bij bloembollenvelden wonen worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. Parallel hieraan is onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van gewasbeschermingsmiddelen op omwonenden. De resultaten van laatstgenoemde, het zogenaamde verkennend gezondheidsonderzoek, zijn in juli 2018 gepresenteerd. Er werden toen geen duidelijke verbanden gevonden tussen gezondheid en de nabijheid van landbouwpercelen. Mensen die dichtbij landbouwpercelen wonen bleken gemiddeld juist iets gezonder te zijn dan personen die daar verder vandaan wonen. De enige associatie die werd gevonden was tussen de nabijheid van maïsteelt en een hogere kans op luchtwegaandoeningen, waarbij er geen verband met bestrijdingsmiddelen werd gevonden.
Lopend onderzoek
Het nog lopende onderzoek van RIVM, waar Zembla voortijdig de publiciteit over zoekt, richt zich niet op gezondheidseffecten maar op de verspreiding van resten van gewasbeschermingsmiddelen. Voor dat soort residuen zijn zeer strenge normen ingesteld om de volksgezondheid te garanderen.
Op basis van wetenschappelijk onderzoek wordt de veilige hoeveelheid vastgesteld. Op basis daarvan wordt vervolgens de veiligheidsnorm bepaald, die vaak rond de 1/100e van de wetenschappelijk gevonden veilige waarde wordt gesteld. De toelatingsnorm ligt daar weer een factor onder.
Het RIVM heeft bij de uitvoering van het onderzoek onder omwonenden aangekondigd melding te doen als de blootstelling aan toelatingsnorm wordt overschreden. Dat is niet gebeurd. De door Zembla genoemde residuen liggen dus onder de veilige norm.
Niet afgewacht
Het is volgens LTO Nederland en diverse vakorganisaties zeer kwalijk dat Zembla de resultaten van het onderzoek niet afwacht. De resultaten kunnen daardoor niet in de juiste context worden geplaatst. Zo blijft bijvoorbeeld onbesproken hoe de metingen zich verhouden tot andere veel voorkomende residuen van bijvoorbeeld huishoudmiddelen en fijnstof van verkeer.
