Nederland is sinds deze week drie landschapselementen met Werelderfgoedstatus rijker. Maandag kregen de Hollandse Waterlinies en de Koloniën van Weldadigheid de Werelderfgoedstatus van Unesco, dinsdag viel de eer te beurt aan de Romeinse Limes.
Minister Van Engelshoven: „De plaatsing van drie Nederlandse iconen op de Werelderfgoedlijst is een bijzondere waardering voor deze gebieden. Ik heb mogen zien wat deze gebieden te bieden hebben. Ook heb ik een gedeelte van de Limes zelf gewandeld. Dit is erfgoed waar Nederland trots op mag zijn. Het verbindt ons verleden met het heden. En ik ben blij dat we met plaatsing op de lijst ervoor zorgen dat deze gebieden nu en in de toekomst bewaard en toegankelijk blijven voor iedereen.”
Hollandse Waterlinies
Op 26 juli heeft het Werelderfgoedcomité van Unesco de Hollandse Waterlinies op de Werelderfgoedlijst geplaatst. De inschrijving is een uitbreiding van de Stelling van Amsterdam met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Beide verdedigingslinies gaan verder als Werelderfgoed ‘Hollandse Waterlinies’.
De Hollandse Waterlinies vormen een verdedigingssysteem dat zich over 200 km uitstrekt langs de rand van het bestuurlijke en economische hart van Nederland. Het bestaat uit de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam, Werelderfgoed sinds 1996. Het systeem, gebouwd tussen 1815 en 1940, bestaat uit een netwerk van 96 forten, dijken, sluizen, gemalen, kanalen en inundatiepolders, die samen Nederland beschermen door het principe toe te passen van tijdelijke overstroming van het land.
Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie, vindt de inschrijving een prachtig moment voor ons land. „Een geweldige prestatie van alle betrokkenen. We mogen trots zijn op deze internationale erkenning. Maar laten we nu niet vergeten dat er met de erkenning ook een grote verantwoordelijkheid komt: er heel goed voor te zorgen. Door deze inschrijving heeft Nederland zich aan dat doel internationaal gecommitteerd.”
Koloniën van Weldadigheid
Het Werelderfgoedcomité van Unesco plaatste maandag eveneens de Koloniën van Weldadigheid op de Werelderfgoedlijst. Nederland diende de nominatie in samen met België. Het gaat in Nederland om de koloniën Veenhuizen, Frederiksoord en Wilhelminaoord. En in Vlaanderen om de Wortel-Kolonie.
Vanaf 1818 stichtte de Maatschappij van Weldadigheid kolonies in onontgonnen gebieden in het toenmalige Nederlandse Koninkrijk. Ze werden ook wel pauperkolonies genoemd. Het doel was om de armen in de steden betere vooruitzichten te geven door ze werk op het platteland aan te bieden en zelfvoorzienend te maken. De Koloniën van Weldadigheid waren een sociaal experiment, dat door middel van structuur, dwang en tucht de samenleving wilde verbeteren.
Boris van der Ham, voorzitter Stichting Werelderfgoed Nederland: „Hoe helpen we mensen in grote armoede verder? Dat was het idee in de 19de eeuw bij het opzetten van de Koloniën van Weldadigheid. Ongeveer één miljoen Belgen en Nederlanders stammen af van mensen die in de Koloniën van Weldadigheid hebben gewoond. Hoewel dit idealistisch opgezette plan destijds niet het gewenste resultaat had, is het een belangrijke plek in onze én de wereldgeschiedenis.”
Neder-Germaanse Limes
Het Werelderfgoedcomité heeft dinsdag ook de laatste Nederlandse nominatie voor dit jaar, de Neder-Germaanse Limes, op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Een nominatie die samen met Duitsland is ingediend. De Limes omvat een deel van de oorspronkelijke noordgrens van het Romeinse rijk die langs de Rijn door Nederland en Duitsland liep. In juni adviseerde ICOMOS al om de Limes op te nemen op de Werelderfgoedlijst.
Gedurende meer dan 450 jaar, vanaf het einde van de 1e eeuw voor Christus, beschermde de grens het Romeinse rijk tegen Germaanse stammen. De eerste militaire bases werden in de laatste decennia voor Christus gebouwd om de Germaanse gebieden aan de overkant van de Rijn te veroveren. Nadat deze ambitie was mislukt, werd de linkeroever van de rivier omgevormd tot een versterkte grens. Aan de rand van de rivier werden militaire installaties van verschillende soorten en maten en bijbehorende civiele constructies en infrastructuren gebouwd.
Openingsfoto: Fort Honswijk (Foto: Wiebe de Jager)
