Afgelopen donderdag reden we naar Andradas, het centrum van de Braziliaanse rozenteelt. De rozentelers daar hopen ze dat het in de herfst niet te vochtig wordt zodat er geen schimmels in het gewas komen. In Holambra daarentegen is er vaak een tekort aan water. Er zijn bassins genoeg, maar dan moet er wel wat water op het dek vallen.
We bezochten drie rozentelers in Andradas, dat op een uur rijden op 1300 meter hoogte ligt. Geraldo Reijers begon hier ooit als eerste. De pionier zat met zijn broer Erik op 900 meter hoogte. Toen ze langs Andradas kwamen besloten ze eens te gaan kijken. Waarom niet hier op 1300 meter rozen telen?
Ze huurden grond en zetten kassen neer. De markt wilde meer. 25 jaar later hebben ze een locatie met 25 ha en een nieuwe, hoge kas van 6ha. De 22-jarige zoon van Geraldo, Danilo, runt de nieuwe kas. Meer telers volgden destijds Reijers voorbeeld. Nu staat er zo’n 200 ha roos en nog andere bloemen in Andradas.
Een van die rozenbedrijven is Rosas Flamingo. Het bedrijf is van Rob van Rooijen en Roberto Kievitsbosch en twee investeerders. Verdeeld over twee locaties van 10 en 14 ha. Prachtig gelegen en het bergachtige en groene Andradas. Je zou maar zo’n magnifiek uitzicht over de kassen hebben als zij vanuit hun kantoor.
We bezochten als eerste die ochtend Adriano van Rooijen. Hij kwam in 2006 naar Andradas en bouwde zijn bedrijf uit naar 7 ha. De eerste rozen worden nu ingeruild voor hortensia, een product dat er nog nauwelijks is in Brazilië.
Gaat het goed met de rozenteelt? In tegenstelling tot de potplantenteelt maken de bloementelers pas op de plaats, leerden we. Investeringen worden al een tijdje uitgesteld. Bloementelers hebben wel degelijk last gehad van de crisis, omdat ze erg afhankelijk zijn van events. En juist bij events werd tijdens de crisis op bloemen bespaard, vertelde Adriano. Hij voegde eraan dat bloementelers er hinder van ondervinden dat supermarkten een sterke positie in potplanten verworven hebben. Veel bloemenwinkels legden het loodje; ze konden niet alleen van de verkoop van bloemen leven.
Telers verenigd in de coöperatie Cooperflora hebben in de loop der jaren al een aardige positie bij supermarkten opgebouwd, zei Reijers. Veiling Holambra spant zich enorm in om ook voor haar leden een goede positie bij supermarkten te verwerven. Veel supermarktketens kopen al in via de veiling en de veiling ontwikkelde een concept voor bloemen in de retailwinkels: Poética Flor. Jaarlijks staat Veiling Holambra op een grote retailbeurs om retailklanten te werven.
Opvallend was dat Adriano van Rooijen verheugd was over het feit dat het tot nu toe weinig had geregend in Andradas. De productie is daardoor top; hij heeft maar weinig rozen hoeven weggooien vanwege schimmels.
Vorig jaar was het erg nat en viel er over het jaar 2500 mm. Gemiddeld is dat 2200. Ventilatie is van belang, zeker in het najaar als het gewas in de ochtend nat kan slaan door dauw. Om dit te voorkomen wordt flink geventileerd. Kassen kunnen aan de zijkant volledig open gegooid worden door het plastic neer te laten. Een soort cabriokassen, maar dan niet met een open dak.
In Holambra is dat anders. Daar valt soms te weinig water. Ik vertelde al over Richard Wiemeersch, die vreest dat hij dit jaar te kort gaat komen. Er is nog maar weinig water gevallen en de droge periode, die zes maanden aanhoudt staat voor de deur. De familie De Bruin heeft het plan om een van de bassins dieper te maken. Ze weet niet of ze nog wel op het water van de rivier kan rekenen.
Eerder in de week waren we ook bij Frans en Patrick van de Weier van Ecoflora. Het eerste wat Frans vertelde was dat hij een paar jaar terug 95% van zijn amaryllisbollen verloor. Reden? Hij had te weinig gietwater. De schade was groot. Hij kon opnieuw beginnen met de vermeerdering van de bollen en hij was zijn markt kwijt. Hij zag het verlies van de bollen aankomen en waarschuwde zijn klanten ruim van tevoren. Tot claims leidde het daardoor niet.
Nu hebben Frans en Patrick een groot bassin aan laten leggen waar 95 miljoen liter water in kan. Maar dan nog: het moet wel regenen.
Ook potplantenteler Piet van der Geest en zijn zoon Pieter hebben maatregelen genomen om verzekerd te zijn van voldoende gietwater. Dat leerden we bij een spontaan bezoek die middag. Als iemand weet hoe met water om te gaan dan is hij het wel, hij komt uit Roelofarendsveen.
Bij beide tuinen van áRea Verde liggen grote bassins. Als het regent dan regent het vaak gigantisch hard – er kan 100 mm in een uur vallen – en daarom komt het water dat op het dek valt via de goten in grote buizen terecht. Onder de grond begint de buis met een doorsnede van 60 cm, bij het bassins eindigen de buizen met een doorsnee van een meter.
Piet kan eventueel water uit een waterput halen, maar dat zal in de toekomst belast gaan worden. Hij prefereert regenwater. De enorme stortbuien kunnen erg lokaal vallen. We vernamen dat de veiling de avond ervoor bijkans was weggespoeld. Piet had nog geen druppel gehad. Alhoewel, toen we er weg reden begon het te regenen.
Of de regen heeft doorgezet? Geen idee. Ik hoop het van harte voor de sierteelt van Holambra.
In Andradas is in ieder geval zat water, was mijn indruk. Toen we wegreden werd dat nog eens bevestigd. We kwamen in een enorme stortbui terecht. Het water kwam als een waterval op de voorruit van de auto van André van Kruijssen en liep als een kolkende rivier over de weg. Het was een wijs besluit van Van Kruijssen om niet te gaan paragliden. Regeren is vooruitzien, zeggen ze weleens. In ieder geval durf ik nu wel te zeggen dat ik ondanks mijn hoogtevrees echt van de berg was gegaan.
Arie-Frans Middelburg
