‘Wanneer vallen milieu-terroristen bij tuinders binnen?

„U vindt dat we niets meer mogen eten”, beet CDA’er Annie Schreijer-Pierik Marco van der Wel van Partij voor de Dieren toe. „Als er niet genoeg voedsel is in Europa dan leidt dat tot oorlog.” Als het gaat om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen of het toestaan van de nieuwe veredelingstechniek CRISPR-Cas staan het politieke midden/rechts en links lijnrecht tegenover elkaar. Dat bleek maar weer eens gisterenavond tijdens het land- en tuinbouwdebat tussen kandidaten voor het Europarlement op het Plein in Den Haag.

Als het aan de PvdD ligt dan komt er geen groen licht voor het gebruik van de nieuwe veredelingstechniek CRISPR-Cas, stelt Marco van der Wel. Volgens hem is er genoeg voedsel voorhanden. „Voor het voeden van de veestapel is 80% van de landbouwgrond nodig. Die grond moeten we effectiever gebruiken en meer plantaardig voedsel verbouwen. Hiermee kunnen we ook de klimaatverandering tegengaan.”

Van der Wel verwacht dat de mogelijke vermenging van met CRISPR-Cas veredelde cultivars met op traditionele wijze veredelde gewassen grote risico’s met zich mee brengt. „Wetenschappers kunnen zich ook niet voorstellen wat er dan gebeurt. En wat als gewassen door CRISPR-Cas insecten weren en die insecten komen in het vrije veld terecht, dan zijn we verder van huis.”

Natuurlijk middel

Bij Schreijer-Pierik kan de opvatting van Van der Wel er niet in. „CRISPR-Cas is een natuurlijk middel. Het is heel belangrijk voor het klimaat en de natuur dat deze techniek toegelaten wordt. Met name in de land- en tuinbouwsector kan men hier verder mee”, stelde ze gisteravond in een debat met Van der Wel.

Pierik wees er verder op dat CRISPR-Cas in een aantal landen buiten Europa wel is toegestaan, zoals in Canada. Ze vreest dat de land- en tuinbouwveredeling en productie zich naar landen buiten Europa verplaatsen. Het is dan veel lastiger te traceren waar en hoe het verbouwd is en welke middelen gebruikt zijn. Schreijer-Pierik: „Waarom kan de voedselproductie niet gewoon in Europa plaatsvinden? U vindt dat mensen niets meer mogen eten. U verschraalt de voedselproductie en als mensen niet voldoende te eten krijgen dan komt er oorlog.”

Partij voor de Dieren is tegen het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. CRISPR-Cas kan er juist toe leiden dat er minder gewasbeschermingsmiddelen kan worden gebruikt, is een ander argument dat voor de toelating van de nieuwe veredelingstechniek pleit.

Spookbeelden

VVD’er Jan Huitema toonde zich ook voorstander van CRISPR-Cas. „Nederland heeft een heel duurzame en gezonde veredelingssector, we hebben de meest biologische gewasbescherming die er is en daar moeten we mee verder. Als de regelgeving niet aangepast wordt dan kunnen we de kennis niet hier houden, dan gaan bedrijven er buiten Europa mee verder.”

Huitema sprak over de spookbeelden die er zijn over CRISPR-Cas. „Mutagenese is een heel ongecontroleerde manier van veredelen, maar is al jaren  toegestaan en wordt heel normaal gevonden. De wereld is er nog niet aan ten onder gegaan. CRISPR-Cas is een heel gecontroleerde methode van veredelen en daarmee kunnen we verder. Ik hoop dat andere partijen helpen om dit erdoor te krijgen in Brussel.”

Op steun van PvdD hoeven het CDA en VVD in Brussel in ieder geval niet te rekenen als het om CRISPR-Cas gaat. Dit leidde bij Schreijer-Pierik gisteravond tot de nodige irritatie. Ze vroeg Van der Wel over de bezettingsactie van dierenactivisten in Boxtel afgelopen maandag. Ze noemde het een terroristische inval. „Kunnen we dit ook bij andere boeren en tuinders verwachten? Boeren en tuinders doen het nooit goed, maar op een bepaald moment houdt het een keer op.”

Landbouwgif

Het debat tussen van der Wel en Schreijer-Pierik was een van de opvallendste confrontaties tijdens het Land- en Tuinbouwdebat in Den Haag. Aan de hand van acht stellingen gingen steeds twee kandidaten voor het Europarlement met elkaar in conclaaf in de Plantum-kas op het Plein in de hofstad. Behalve Schreijer en Van der Wel deden Jasper Groen (GroenLinks), Jan Huitema (VVD), John Nederstigt (D’66), Geert Ritsema (SP), Bert-Jan Ruissen (SGP) en Auke Zijlstra (PVV) aan het debat mee. Derk Jan Eppink (Forum voor Democratie) zegde af.

Het debat was georganiseerd door Plantum en talloze andere brancheorganisaties in de land- en tuinbouw. Naast typische landbouwonderwerpen als het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, de import van eiwit, kringlooplandbouw en klimaatverandering was er aandacht voor gewasbeschermingsmiddelen, plantenkennis en plantgezondheid en dus CRISPR-Cas.

Op het gebied van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is er ook een duidelijke tegenstelling tussen midden/ rechts en links. Geert Ritsema zette de toon door bij zijn introductie de term gewasbeschermingsmiddelen te verwerpen en te spreken over landbouwgif. Daar moet volgens hem mee gestopt worden. Hij verzet zich ook tegen grote agromultinationals als Bayer, die volgens hem een te grote macht  hebben.

Van der Wel sprak behalve over een einde maken aan de megastallen over een einde aan het landbouwgif. Tijdens zijn introductie sprak hij nog over een transitie naar een duurzame landbouw. Tijdens een debat met SGP’er Bert-Jan Ruissen bleek dat hij per direct van de gewasbeschermingsmiddelen af wil. Net als GroenLinks-kandidaat Groen. Het gemeenteraadslid van Amsterdam – ‘Ja, ik behoor tot de witte wijn slurpende grachtengordel’ – is van mening dat de klimaatverandering en teruggang van de biodiversiteit getackeld moeten worden. Het verbieden van pesticiden is volgens hem een enorme stimulans voor innovatie. Wat hem betreft investeert de EU flink in kennis. Hij stelt een voorwaarde: het moet er niet toe leiden dat er alleen maar heel grote bedrijven ontstaan. „Het voorkomen van klimaatverandering en het bijdragen aan biodiversiteit moeten leidend zijn.”

Geen opvolgers

Huitema wees er in zijn discussie met Groen op dat er een gat in ontwikkeling van betere gewassen valt als GroenLinks tegen CRISPR-Cas is. „Jonge boeren stappen dan niet meer in bedrijven en dan vindt er vanzelf schaalvergroting plaats, omdat er te weinig opvolgers zijn.” Voor Huitema is een primaire sector in Nederland essentieel. „Je kunt alleen kennis opdoen en exporteren als je ene primaire sector hebt.”

Terug naar de gewasbeschermingsmiddelen/ landbouwgif. Ruissen zei in het debat met Van der Wel te geloven in geïntegreerde gewasbeschermingsmiddelen. „Als het fout gaat dan moeten er correctiemiddelen voorhanden zijn. Daar wringt de schoen. Veel middelen zijn verboden en de toelating van nieuwe middelen gaat heel langzaam. Dat is het paard achter de wagen spannen.”

Wat Van der Wel betreft wordt er in Europa per direct gestopt met landbouwgif en gaan we verder met biologische land- en tuinbouw.  „Monsanto en Bayer hebben miljardenclaims aan hun broek, omdat mensen kanker van landbouwgif hebben gekregen. We moeten er rigoureus mee stoppen.”

Dit gaat Ruissen veel te ver. „Er wordt een beeld geschetst dat er niks gebeurt. De milieudruk in de land- en tuinbouw is al teruggedrongen. We zitten in een transitie en die transitie vraagt tijd. We zijn op weg naar een wereld met zo weinig mogelijk chemiegebruik. Ik geef ondernemers graag de ruimte om die transitie te maken. We kunnen chemie niet van  de een op de andere dag verbieden. Zo jaag je boeren en tuinders het land uit. In het geval van nood moeten we in kunnen grijpen.” Bang voor miljarden claims is Ruissen niet. „We hebben een gedegen toelatingsbeleid. We moeten niet op de stoel van de wetenschap gaan zitten.”

Bekijk hier welke kandidaten voor het EU-parlement affiniteit met de land- en tuinbouw hebben.