De meeste toekomstgerichte glastuinders met nieuwbouwplannen geven op dit moment de voorkeur aan een standaard Venlo-kas, eventueel voorzien van diffuus glas en anti-reflectie coating. Andere typen innovatieve energiebesparende kassen, zoals de 2SaveEnergy-kas en de Winterlichtkas, worden afgedaan als futuristisch en onbetaalbaar.
Dat blijkt uit onderzoeken van Wageningen Economic Research, DRIFT (Erasmus Universiteit) en HAS Hogeschool in opdracht van Kas als Energiebron (KaE). Voor de onderzoeken werd gesproken met veertien toekomstgerichte tuinders (chrysant-belicht, paprika-onbelicht en tomaat-belicht), een adviesbureau, kassenbouwer en installateur.
Voor de ondervraagde telers blijft het belangrijkste doel om de klantwaarde van hun product te vergroten, hun productie-efficiëntie te verbeteren en hun productkwaliteit te verhogen. Klimaatneutraal telen staat dus niet op de eerste plaats. Bij klimaatneutraler telen denken de ondervraagde telers in eerste instantie aan verdere uitkoeling van WKK-warmte, aan geothermie en aan benutting van koelwarmte.
Lichttransmissie belangrijker dan energiebesparing
De meeste telers zijn bereid te investeren in een kas van het Venlo-type, eventueel voorzien van diffuus glas en anti-reflectie coating. Andere innovatieve energiebesparende kasconcepten – zoals de Daglichtkas, de Venlow Energy Kas, de 2SaveEnergyKas en de Winterlichtkas – zijn minder populair omdat de terugverdientijd lang is. Dat komt doordat de lichtdoorlatendheid van deze kastypen lager is dan het heldere glas van een standaard Venlo-kas. In de ogen van telers is een hoge lichttransmissie nog altijd cruciaal, want hoe meer licht, des te hoger de fysieke opbrengst en des te hoger het bedrijfseconomische resultaat. Een conclusie die overigens ook al naar voren kwam in onderzoek door het voormalige LEI in 1980.
Klimaatneutraal telen gaat volgens de geïnterviewde glastuinders onderdeel worden van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tegelijkertijd stellen zij vast dat tot nu toe niemand in de keten daarvoor wil betalen. Dat geldt in nog sterkere mate voor nieuwe kasconcepten. Telers zien ook geen mogelijkheden om zich daarmee in de markt te profileren.
Lokale overheden en banken
Van lokale overheden hoef je volgens telers geen medewerking te verwachten omdat daar specifieke tuinbouwkennis ontbreekt. Ook bestaat er voor nieuwe technieken vaak nog geen regelgeving. Datzelfde geldt voor banken: zij zijn vaak beducht voor investeringen in nieuwe technieken of concepten waarvan de bedrijfszekerheid nog onbekend is. Deze voorzichtigheid van lokale overheden en financiers staat op gespannen voet met de ambities van Kas als Energiebron.
Meer faciliteren
De onderzoekers geven de overheid daarom het advies om plannen voor aanleg van warmtenetwerken en de ontwikkeling van nieuwe klimaatneutrale geïntegreerde teelt- en kasconcepten te faciliteren. Ook moeten er economische prikkels komen voor vermindering van CO2-uitstoot. Lokale overheden moeten beter op de hoogte worden gebracht van de energietransitie van de glastuinbouw en dienen ondersteund te worden bij het daarop aanpassen van hun regelgeving. Ook moet er een maatschappelijk debat komen over marktconcepten voor klimaatneutrale producten.
Meer informatie vind je in de rapporten ’Kansen voor nieuwe kasconcepten – Visie van toekomstgerichte glastuinders op nieuwbouwkassen en klimaatneutraal telen’ en ’Vervangen van kassen. Quickscan van kosten en baten van diffuus glas, innovatieve kasdekken en klimaatverbetering’.
