Teler Rudi Lammers: ’Achterhoek is een woestijn geworden’

Vorige week was er opnieuw een droogterecord in het oosten van het land. De regio’s Achterhoek en Twente hebben het meest te lijden onder het neerslagtekort, namelijk 242 mm in de Achterhoek en 269 mm in Twente. Voor snijheesterteler Rudi Lammers in Heelweg is dit een probleem waar hij dagelijks tegen vecht. Hij teelt 32 soorten snijheesters op 2 ha, vooral hypericum en skimmia, maar door de droogte van de laatste jaren is dit bijna niet meer te doen. „De Achterhoek is een woestijn geworden.”

Hoe lang teel je al snijheesters?
„Al 21 jaar. In 2003 begon het ons op te vallen dat er steeds minder neerslag viel. De laatste drie jaar daalt de hoeveelheid acuut.”

Waar merk je dat aan?
„Dat merk ik aan het aantal uren dat ik moet sproeien. Ik vang de neerslag op in een regenmeter, maar ik heb nooit statistieken bijgehouden. Vorig jaar dachten we nog dat het een incident was, maar dit jaar is wel duidelijk dat het geen toeval meer is.”

Hoeveel moet je beregenen?
„Continu, het is een dagtaak geworden. Daarbij zijn we ook nog gebonden aan de gewasbescherming, want wanneer je gespoten hebt mag je het gewas niet meer beregenen. Het beregenen neemt zeven tot tien dagen in de week in beslag. Dit is niet meer te doen. Beregenen zou eigenlijk alleen nodig moeten zijn in noodsituaties.”

Tien dagen in de week?
„Ja, als je de uren meetelt die je er in de avond mee bezig bent, dan mag je dat wel zeggen.”

Heb je voldoende grondwater?
„Ik kan overal beregenen met grondwater. Het probleem is echter dat de kwaliteit steeds slechter wordt. Vroeger was het goed, maar er komt steeds meer rood ijzer mee.”

Zijn er meer siertelers in de regio met dit probleem?
„Er zijn hier niet veel siertelers meer over. Dat heeft deels met de droogte te maken. Ook is het zo dat er in het verleden een aantal boeren dacht dat ze er snijheesters erbij konden doen. Dat bleek toch niet zo makkelijk, het is echt werk voor een tuinder. Dat is ook een oorzaak dat het areaal is gedaald.”

Wat moet er gebeuren, vind je?
„Ik denk dat de overheid moet bijspringen, anders gaan bedrijven omvallen. De situatie is echt nijpend, ik maak me grote zorgen.”

De overheid zal naar de brede weersverzekering wijzen, zoals ze eerder ook heeft gedaan.
„Wij oogsten tien maanden in het jaar, dus als een oogst mislukt, dan hebben we in theorie voldoende spreiding. Verzekeren zou dan niet nodig moeten zijn. Als je je moet verzekeren, dan is er al iets grondig mis, vind ik. Bovendien vind ik dat de overheid hier ook een verantwoordelijkheid heeft.”

Hoe is de overheid dan verantwoordelijk?
„Het zou me niet verbazen als de vele gebouwen, wegen en met name de windmolens de luchtstromen zo beïnvloeden dat de buien niet meer onze kant op komen. De Duitse heuvelrug is voor het oosten van het land altijd een genot geweest. Wij hebben de
laatste 18 jaar milde regen gehad, milder dan in het westen, omdat die
bij ons eerst afgeremd was. Dat is een regen die je juist nodig hebt om
goeie producten te kunnen verbouwen. Maar nu zuigen de grote windmolenparken op de Noordzee de regen weg uit het oosten en trekken hem langs de west en de noordkant van het land. Daardoor wordt het op sommige plekken natter en valt er bij ons minder. Dit is een proces dat zichzelf versterkt. Ons gebied wordt droger, er stijgt meer warme lucht op, en dat houdt vochtige lucht weer tegen. Dat zijn processen waar je nooit iemand over hoort. Dat zou onderzocht moeten worden.”

Hoe gaan jullie nu verder?
„Wij gaan voor topkwaliteit en dat is op deze manier niet te realiseren. Daarom hebben we besloten om 80% van de teelt af te stoten, en alleen met de skimmia’s door te gaan, omdat die minder gevoelig zijn voor droogte. De skimmia’s telen we in tunnelkassen met hemelwater en druppelirrigatie. Want beregening met hemelwater geeft een betere kwaliteit dan grondwater.”

Kun je zo’n krimp van het bedrijf hebben?
„Wij hebben altijd heel zuinig geleefd, dus het is een keuze die we kunnen maken. Maar ik ben bang dat veel bedrijven in deze regio in de problemen komen.”