Middenprijzen ver onder kostprijs en bedrijven die stoppen. Dergelijke geluiden uit de markt hoor je over phalaenopsis. Tijdens de Orchid Inspiration Days en in gesprekken met handelaren, veilingmedewerkers en vermeerderaars wordt de teneur genuanceerd en in perspectief gezet. De prijsvorming is momenteel niet goed, maar dat lot treft meer gewassen. Phalaenopsis overleeft deze dip. Dat is de overtuiging. Keuzes maken is nu noodzaak.
Wil je bij mij ruimte huren voor de opkweek van je groene planten? Die vraag kreeg een teler onlangs van een collega met phalaenopsis. Hij ging niet op het aanbod in omdat zijn gewas vanwege potmaat en klimaatbehoeften zeer waarschijnlijk niet zal gedijen op de roltafels bij de phalaenopsisteler. Verrast was hij wel door de vraag. Maken de telers van de bloeiende potplant nu mee wat hij zelf enkele jaren geleden aan den lijve ondervond met groene planten? Moeten die telers nu alle zeilen bijzetten om rendement te behalen? Hij had in de wandelgangen wel iets over gehoord over matige prijsvorming, maar dat ze nu ook al ruimte liever niet met phalaenopsis vullen, dat was geen positief signaal. Die signalen blijken er wel te zijn.
Prijzen en stuks
Tijdens de Orchid Inspiration Days was de marktsituatie van phalaenopsis de afgelopen twee weken een belangrijk gespreksonderwerp op de vijftien kwekerijen die hun relaties verwelkomden. „Je wilt het tijdens die open dagen met leveranciers, klanten en eindklanten hebben over trends, kwaliteit, duurzaamheid en benutten van marktkansen, maar te vaak ging het over stuks en prijzen. Jammer, want dat leidt alleen maar af”, geeft accountmanager Robin Saan van De Vreede Holland aan.
Wit en eentakkers liggen in de goot, de rest gaat meestal voor ’kostprijs plus’ van de hand. Dat is grofweg de teneur. Op de klok vallen de hardste klappen en een verklaring daarover is dat het aanbod daar regelmatig het dubbele of meer is in vergelijking met 2017. Het totale percentage klokafzet phalaenopsis bij Royal FloraHolland is met 19% iets hoger dan voorgaande jaren. Doordraai betreft hele kleine aantallen waar iets mankeert aan de uniformiteit, sortering of rijpheid.
Middenprijzen
Omdat er zoveel variatie is in het aanbod en afzet, is het lastig om iets te zeggen over rendementen en middenprijzen. De kleine potmaten en bepaalde cultivars, kwaliteiten en mixen, al dan niet met toegevoegde waarde, zijn nog steeds gewild. Maar iedereen heeft last van matige klokprijzen. Bemiddelinsprijzen zakken dan en handelaren gaan afwachten en shoppen.
De veiling gebruikt in zijn weekberichten de phalaenopsis van A1-kwaliteit in een 12 cm-pot met minimaal 12 bloemen als referentie. Die vormt een hele grote veilgroep. In 2017 bracht zo’n driekwart van die planten €3 of meer op, dit jaar schommelt het tussen de 50 en 60%, zo onthouden telers uit de marktberichten die ze van de veiling krijgen. Is €3 genoeg? De kostprijs ligt op €3,25 tot €4 voor een tweetakker in een 12 cm-pot, gaf FPC-voorzitter Joost van Adrichem onlangs aan in een interview. Maar tussen de 58 Nederlandse telers zijn er die het voor minder kunnen doen
Stoppers
Vermeerderaars merken vaak vroegtijdig dat de verdiensten van telers afnemen. De rekening voor stek blijft dan langer liggen en orders voor toekomstige leveringen wijzigen. Directeur Eric Moor van Sion zei onlangs bij het diner dat het bedrijf jaarlijks voor relaties organiseert. „Je wilt wel positief zijn, maar je weet ook dat er mensen gaan afvallen.”
Directeur Ronald van Geest van Floricultura is niet verbaasd dat er telers moeten stoppen, maar de snelheid waarmee ze op dit moment willen of moeten schakelen verrast hem. „Dat is nog nooit vertoond. Bedrijven beslissen in korte tijd over vervroegd stoppen, de kas verkopen aan de buurman of overstappen naar een andere teelt. Ze kiezen eieren voor hun geld nu ze nog zelf kunnen beslissen.”
Van Geest schat dat er op relatief korte termijn minimaal 20 ha phalaenopsis in Nederland af gaat, verdeeld over 8 of 9 locaties. De geplande uitbreiding bij bedrijven compenseert dit niet.
Marco van Herk voorziet minimaal 10% krimp van de Nederlandse productie, maar dat komt volgens de directeur van Anthura vooral omdat telers hun groeimedium droger gaan houden. „Met droger telen kun je de potworm beter de baas blijven. Droger telen kost wel groeisnelheid.”
Van Herk merkt ook dat telers planten wijder gaan zetten om de kwaliteit te verbeteren. „Ook dat kost productie.”
10% inleveren
Moor prijs zich gelukkig dat Sion net als de andere vermeerderaars ook actief is op verre markten waar het nog wel aardig gaat. „Dan proberen we of we de afbestelde planten daar nog kwijt kunnen.” Moor zou direct 10% van zijn productie willen inleveren om de aantallen op de markt terug te dringen. Mits iedereen dat doet. En ook de telers. Maar die afspraken vallen gewoon nooit te maken in een vrije markt.
En het is maar de vraag of zo’n krimp de gewenste uitwerking heeft. Wellicht is 6% al genoeg, of juist 12%. Bovendien zul je in de aanvoer niet direct merken dat telers stoppen met poten. De teeltduur is immers ongeveer een jaar.