Afgelopen woensdag zat ik met vele anderen in de grote zaal van de Keukenhof bij de uitreiking van de tuinbouwondernemersprijs. Een mooi event, goede sprekers, drie winnaars op het podium, waarbij Prominent de Tuinbouw Ondernemersprijs mee naar huis mocht nemen. In de auto terug zat ik wat te herkauwen op wat nu het belangrijkste is wat mij aansprak? Was het de oproep om klimaatverandering en de eigen rol die je hierin hebt op te pakken? Of was de kernboodschap om ondernemerschap in haar kracht te zetten? Mijn afdronk: Ondernemersruimte nemen is het motto voor 2020.
Wat kunnen we leren van 2019?
De voorbeelden uit 2019 waarbij ondernemers de ruimte is ontnomen, zijn bekend: aanpassingen aan de Opslag Duurzame Energie (ODE) en Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) , het stikstofdossier, de PFAS-crisis. Allemaal voorbeelden die letterlijk energie ontnemend zijn. Deze voorbeelden laten goed zien dat de politiek er op dit moment niet in slaagt om ondernemers vooruit te helpen. Door ondernemers onverwacht te beteugelen worden ambities voor verduurzaming de kop ingedrukt.
Is het alleen de politiek? We leven in een tijdperk waarbij de maatschappij, jouw en mijn directe omgeving, over onze schouders meekijkt hoe je onderneemt: welke keuzes maak je in jouw bedrijfsvoering, welke afweging in goed werkgeverschap, gewasbescherming, enzovoort.. Er is een nieuwe realiteit waarin transparantie de norm is. Of je het leuk vindt of niet, de maatschappij eist het van je. Ik zie dat de ondernemers die de stap vooruit maken door transparant te zijn, door goed te communiceren met de omgeving en maatschappij, meer begrip krijgen en daardoor per saldo minder ’negatieve’ ballen in de lucht hoeven te houden. Transparant zijn, geeft ze lucht.
Ook banken mogen zichzelf best in de spiegel kijken, ik mag er tenslotte ook voor één werken. Harde financieringsratio’s om aan te voldoen is één, eisen opleggen over duurzaamheidsprestaties is twee, en inzicht vragen met wie je zaken doet en hoe de betaalstromen lopen is drie. Vragen waarvan verwacht wordt dat de ondernemer deze fluitend beantwoordt. Ik ben van mening dat banken duidelijk moeten aangeven waarom vragen als deze de afgelopen jaren op het bordje van de ondernemer zijn beland.
En wat doe je zelf als onderdeel van de tuinbouw? Ga je voor individueel resultaat? Of neem je collectief belang mee in je ondernemerskeuzes. Zet je samen de schouders onder de eerder genoemde uitdagingen van 2019? Of moeten ze dat in Zoetermeer maar oplossen? Rem je met dergelijke gedachtes niet de collectieve vooruitgang? Een retorische vraag wat mij betreft.
Van 2019 hebben we kunnen leren dat er krachten zijn die je de ondernemingsruimte kunnen ontnemen. Ik vermoed dat veel ondernemers het in elk geval zo hebben ervaren. Mijn advies voor 2020 is, pak de ondernemingsruimte die er wel is. Als je wacht totdat de genoemde krachten verdwijnen, kun je wachten tot je een ons weegt. Mijn commitment voor 2020 is om nieuwe ruimte te creëren in het genoemde krachtenveld. En zie ik die, dan zal ik niet nalaten die te nemen. En jij? Wat ga jij er aan doen om jouw ondernemersruimte te vergroten?
