Op 1 januari 2022 is Dr. Ir. Ellen Weerman begonnen met het nieuwe lectoraat ‘Klimaatrobuuste Landschappen: verbinden van landbouw en natuur’ bij HAS hogeschool en onderzoeksinstituut NIOO-KNAW. De focus van het lectoraat ligt op de vraag hoe andere vormen van landbouw kunnen bijdragen aan het verbeteren van de biodiversiteit en waterkwaliteit door op een slimme manier gebruik te maken van het landschap.
Het onderzoeksprogramma bestaat uit drie onderzoekslijnen: agrarisch vakmanschap, landelijke inpassing en teelttechnieken, en waterkwaliteit en biodiversiteit. „De komende vier jaar willen we onderzoek opzetten om de transitie naar een klimaatrobuust landschap verder in gang te zetten”, zegt lector Ellen Weerman hierover.
„Het uitgangspunt is vanuit het natuurlijke bodem-watersysteem te beredeneren wat op dit gebied mogelijk is, met name voor landbouw en natuur. Dit willen we doen met ondernemers, natuurorganisaties, overheden en vooral ook met studenten. Studenten zijn de toekomstige generatie die de transitie verder vorm moet gaan geven ten gunste van de leefomgeving.”
Klimaatrobuust Nederland
De aanleiding voor het lectoraat is de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Hierin staat dat in 2050 Nederland klimaatrobuust moet zijn ingericht. Door het veranderende klimaat neemt de kans op hevige regenbuien toe. Ook zal er steeds vaker watertekort en droogtestress ontstaan. Deze veranderende weersomstandigheden hebben grote invloed op zowel landbouw als natuur. Het kan leiden tot schade aan de natuur en een verminderde opbrengst bij agrariërs.
Momenteel zijn overheden al bezig om droge periodes in de toekomst beter op te vangen. Waterschappen herstellen bijvoorbeeld rechtgetrokken beken, waardoor water langer in een gebied blijft en beschikbaar is in droge periodes. Daarnaast worden de grondwaterstanden rondom natte natuurgebieden hersteld. Dit heeft invloed op de agrarische gebieden en de omgeving, omdat de percelen natter worden. Een andere manier van het gebruik van het land kan hierdoor wenselijk zijn; een dat beter is afgestemd op het natuurlijke systeem van bodem en water.
Waterkwaliteit en biodiversiteit verbeteren
Het herstellen van het natuurlijke bodemwatersysteem biedt kansen voor andere, niet-intensieve vormen van landbouw die gecombineerd worden met natuurherstel. Wanneer landbouw en natuur met elkaar verbonden worden, kan zowel de waterkwaliteit als de biodiversiteit worden verbeterd in een gebied. Daarnaast biedt het agrariërs toekomstperspectief op percelen die niet winstgevend zijn nadat de grondwaterstand omhoog is gebracht. Voor agrariërs en natuurbeheerders zal dit leiden tot een omschakeling. Het lectoraat legt de focus op de kennis en ervaring die noodzakelijk zijn om deze omschakeling te realiseren.
