Een volgend kabinet moet doorgaan met het in 2011 gestarte topsectorenbeleid en de investeringen in research & development (R&D) opschroeven. Dat schrijft demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken (EZ) in een brief aan de Tweede Kamer. Uit een in opdracht van EZ uitgevoerde externe evaluatie van het topsectorenbeleid blijkt dat de aanpak succesvol is en ertoe heeft geleid dat Nederland innovatieleider in de EU is en de op drie na meest concurrentie-krachtige economie ter wereld.
Met de topsectorenaanpak wil het kabinet in 2020 drie ambities hebben waargemaakt: 1) Nederland in de top vijf van meest ondernemende en concurrerende economieën ter wereld krijgen; 2) Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) opzetten waarin publieke en private partijen participeren voor meer dan €800 miljoen, waarvan minimaal 40% privaat is gefinancierd en 3) Meer investeren in R&D tot 2,5% van het bruto binnenlands product (BBP).
De eerste twee doelen zijn inmiddels bereikt, maar Kamp vindt dat ook de derde gehaald moet worden. „Onze investeringen in R&D liggen met 2% van het BBP weliswaar iets boven het Europese gemiddelde, maar om onze sterke positie in de wereld vast te houden, moeten we doorgroeien naar 2,5%.” De bewindsman hoopt daarom dat een nieuw kabinet het topsectorenbeleid zal voortzetten en de investeringen in R&D zal verhogen.
Hoewel de topsectorenaanpak effectief en doelmatig is, blijkt uit de evaluatie dat er nog wel verbeterpunten zijn. Zo zouden topsectoren maatschappelijke uitdagingen – zoals: klimaat, energie en gezondheid – nóg centraler kunnen stellen bij het opstellen van hun onderzoeksagenda’s.
Verbeterpunten topsector T&U
De topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U) moet volgens de evaluatie meer samenhang aanbrengen tussen de verschillende ondezoeksprogramma’s van de veertien zogeheten koepel-PPS’en (Publiek-Private Samenwerkingsverbanden). Ook moeten de regels en procedures rond de diverse beleids- en financieringsinstrumenten veel eenvoudiger worden. Daarnaast moet de topsector erop letten dat de ondernemer in de ’drivers seat’ blijft zitten en de overheid niet dominant wordt en te sterk stuurt op de thema’s.
Volgens de evaluatie zijn de diverse publiek-private onderzoeksprogramma’s van de topsectoren de afgelopen jaren vraaggerichter geworden. In 2015 werd er via publiek-private partijen in totaal €1 miljard geïnvesteerd via de topsectoren, waarvan €490 miljoen (48%) afkomstig was van private partijen.
