Als de spanning in de financiële wereld toeneemt, is de Japanse yen vaak een goede schuilhaven. Daar is de laatste weken echter weinig van te merken. Een btw-verhoging doet de munt minstens evenveel pijn als het coronavirus.
De zorgen over de snelle verspreiding van het coronavirus laten zich stevig voelen in de financiële wereld. De meeste aandelenindices zijn de afgelopen dagen met 5% of zelfs veel meer gedaald. Investeerders zoeken de veiligheid van beleggingen die in onzekere tijden hun waarde behouden. Goede voorbeelden zijn goud, staatsobligaties van solide landen zoals Duitsland en valuta’s zoals de dollar en de Zwitserse frank. Bijna altijd kan de yen ook aan dat rijtje worden toegevoegd. Maar deze keer krijgt de Japanse munt ook een flinke tik. In de eerste drie weken van februari is de yen met ruim 3% gedaald ten opzichte van de dollar. Wat gaat er schuil achter die opvallende beweging?
Gevoelig moment
Een deel van de koersdaling is wel degelijk het gevolg van zorgen over het coronavirus. Na China is Japan het land waar aanvankelijk de meeste besmettingen ontdekt werden. De laatste weken neemt dat aantal echter niet snel toe. Donderdagochtend stond de teller op 207. Dat is aanzienlijk minder dan Zuid-Korea (1.766) of Italië (470). De Japanse economie wordt indirect sterk geraakt door de uitbraak. China is veruit de belangrijkste handelspartner. Japan is tevens een populaire bestemming voor Chinese toeristen, die nu massaal thuisblijven. Volgens het Japans toeristenbureau zetten alleen al in de periode tot eind maar meer dan 400.000 Chinezen een streep door hun vakantie naar Japan. De economische groeivertraging die zich nu aftekent, komt bovendien op een heel gevoelig moment.
Economie vol in de achteruit
Vorige week werd namelijk bekend dat de Japanse economie in het laatste kwartaal van 2019 met ruim 6% is gekrompen. Die forse daling kwam niet als een verrassing. In oktober vorig jaar werd de btw in het land verhoogd van 8% naar 10%. Japanners hebben zoveel mogelijk grote aankopen zoals auto’s en witgoed al in voorgaande maanden gedaan, om te voorkomen dat ze de hogere prijs moesten betalen. Bij een eerdere btw-verhoging in 2014 kwam de Japanse economie al eens in een recessie terecht. Door het coronavirus dreigt dat nu opnieuw te gebeuren. Met een daling van de yen tot het laagste niveaus in bijna een jaar, sorteert de valutawereld daar al op voor.
Rake klappen
De rake klappen voor de yen zijn geen signaal dat de munt de status van veilige haven is verloren. Maar het is wel een aanwijzing dat de valutawereld in onzekere tijden niet altijd op de munt kan terugvallen. Hoewel de corona-uitbraak een tijdelijk fenomeen is, zou het zomaar kunnen dat de Japanse btw in de toekomst verder gaat stijgen. Het land kampt met een vergrijzende bevolking en een enorme staatsschuld. Om die af te kunnen lossen, moet de overheid de inkomsten op peil houden of bij voorkeur flink opschroeven. De OESO raadde Japan zelfs aan om de btw stapsgewijs te verhogen naar 20% tot 26%. Als premier Shinzo Abe dat advies opvolgt, gaat de yen ook in de toekomst nog flink wat klappen krijgen.
