Is de reconstructie in Westland nog vlot te trekken?

De reconstructie in het Westland gaat niet snel genoeg. Dat was de conclusie van Cees Veerman, voorzitter van de Coalitie HOT, bij de recente presentatie van de resultaten aan de Westlandse gemeenteraad. Een conclusie die volgens mij alleen maar onderstreept kan worden met een paar extra toevoegingen.

Niet alleen de reconstructie, maar ook de benodigde modernisering van en innovaties in de glastuinbouw blijven uit. Twee belangrijke constateringen die aangeven dat het economisch perspectief van het tuinbouwcluster verslechtert. Waarom komt de reconstructie niet op gang, ondanks alle inspanningen en beschikbaarstelling van financiële middelen? Ik zie een aantal belangrijke redenen.

Ruim pensioen
Dat individueel belang geen collectief belang is, blijkt wel uit de beperkte bereidheid om bedrijven aan te bieden aan Ontwikkelingsbedrijf HOT. Eigenlijk is dat veel te makkelijk gezegd en draait het bij veel ondernemers om een bijdrage in de pensioenvoorziening die de verkoop van het glastuinbouwbedrijf en de woning moet gaan opleveren. Ik begrijp heel goed dat, als je na een intensief en werkzaam leven je bedrijf probeert te verkopen, je wilt gaan voor opbrengstmaximalisatie. De praktijk wijst echter uit dat verkoop aan het Ontwikkelingsbedrijf niet de droom van een prettig en ruim pensioen gaat vervullen.

Maar welke koper is wél bereid je een ruim pensioen te gaan bezorgen? Ik vermoed dat bij veel verkopende ondernemers het besef begint te landen dat de kers op hun pensioen er zeer waarschijnlijk niet gaat komen. En dan doet de realiteit gewoon pijn en voelt verkopen aan het Ontwikkelingsbedrijf aan als de laatste optie. De kers laten lopen kan altijd nog, zal de conclusie zijn. Dan nog maar even wachten tot de prijs omhooggaat. De vraag is of dat voor de lange termijn de beste keuze is.

Hogere verkoopprijs
Is een hogere verkoopprijs dan de oplossing van het reconstructieprobleem? Eventuele kopers moeten ook bereid zijn een ontwikkelde kavel te kopen tegen een marktconforme prijs. Ik heb niet de indruk dat een kavel vanuit een reconstructie een meerwaarde heeft ten opzichte van een vergelijkbaar kavel elders. De tijd dat een kavel in het zicht van de kerktoren meer oplevert, is voorbij.

De ondernemers (de echte ontwikkelaars) die vooruit willen, hebben niet afgewacht en hebben al lang geïnvesteerd in een locatie elders. Terugkomend op de eventuele meerprijs: er is geen Nederlandse bank te vinden die voor een koper meer dan de marktprijs gaat financieren. En kopers die uit eigen zak een nieuw bedrijf betalen, zijn met een vergrootglas te zoeken. Ik zie daarom aan de kopers kant weinig ruimte ontstaan om meer dan de actuele marktprijs te betalen, waarmee stakende ondernemers een meerprijs kunnen ontvangen. Ook aan deze kant zit het proces dus vast.

Reconstructiesubsidie
Hoe is de reconstructie dan wel vlot te trekken? Ik moet eerlijk bekennen dat de reconstructie op financiële gronden gewoon vast zit. Er zal best een paar euro ruimte in de verkoopprijs zitten, maar tientjes per vierkante meter erbij, is gewoon geen optie. Dus uit de normale marktwerking gaat de beweging niet komen.

Een mogelijkheid kan wel zijn dat de provinciale of lokale overheid in de benen komt om een reconstructiesubsidie in het leven te roepen, al dan niet met een dwingend karakter vanuit het algemeen belang. De vraag die dan vooraf beantwoord moet worden is: hoeveel geld is nodig om de kers op het pensioen van de verkopende ondernemer te krijgen? Is vijf of tien euro per vierkante meter genoeg? Of hebben we over enkele jaren dan hetzelfde gesprek en zou er weer bijgepast moeten worden? Dat staat nog los van het antwoord op de vraag of het reëel is om uit algemene middelen het verschil te financieren voor het pensioen van een beperkt aantal ondernemers.

Of gaat de ’reconstructieversneller’ er niet komen? Zal de tijd zijn werk moeten doen om in een veel lager tempo de benodigde vernieuwing al dan niet te realiseren? Ik ben in elk geval razend benieuwd of we de komende jaren versnelling gaan zien op het reconstructieterrein.