Terwijl de Eurozone worstelt met een heel lage inflatie, ligt die in Turkije juist veel te hoog. Zolang de centrale bank niet de vrije hand krijgt, zet de glijvlucht van de lira door – en wordt het steeds goedkoper om in Turkije op vakantie te gaan.
De Nederlandse inflatie is fors omhoog gegaan. De gemiddelde prijsstijging van een mandje van consumentenproducten dat het Centraal Bureau voor de Statistiek bijhoudt, lag op 2,6 procent in februari. Die stijging is echter kinderspel bij wat er in Turkije gebeurt. Daar lag de inflatie enige tijd boven de 20%. Gaat het Turkije lukken om in 2019 de inflatie onder controle te krijgen? En wat betekent dat voor de Turkse lira?
Duurt te lang
Het in toom houden van de inflatie is in veel landen de belangrijkste taak van de centrale bank. Binnen de eurozone heeft de Europese Centrale Bank het belangrijkste rentetarief in 2016 al teruggeschroefd naar 0% in een poging de inflatie aan te wakkeren. Bij een te hoge inflatie, zou je verwachten dat een centrale bank de rente juist verhoogt. Daar heeft de Turkse Centrale Bank echter heel lang mee gewacht. Onder druk van president Recep Tayyip Erdoğan – die vreesde dat een hoge rente de economische groei afremt – schommelde het belangrijkste tarief vanaf halverwege 2015 rondom 7% à 8%. Dat was veel lager dan de inflatie.
Rente van 24%
In 2018 verhoogde de bank echter de rente binnen enkele maanden in twee stappen tot maar liefst 24%. De belangrijkste reden was de vrije val van de lira. Tussen begin 2018 en half augustus ging de munt met meer dan 40% onderuit ten opzichte van de euro. De lira stond al langere tijd onder druk door de hoge inflatie en de slinkende voorraad vreemde valuta’s. De daling kwam in een stroomversnelling toen de Verenigde Staten dreigden met handelsmaatregelen, tijdens een conflict over het vrijlaten van de Amerikaanse pastoor Andrew Brunson. Inmiddels is Brunson weer op vrije voeten en is de Lira weer wat hersteld. Maar de inflatie blijft ijzingwekkend hoog.
Vrije hand
Een lichtpuntje is dat de inflatie in februari net onder de 20% uitkwam: 19,7%. Dat is het laagste niveau in een half jaar. De verbetering is voornamelijk te danken aan overheidsmaatregelen. Supermarkten die hun prijzen verhoogden, konden bijvoorbeeld rekenen op een boete. Hoewel dit soort kunstmatige maatregelen op korte termijn even wat lucht geven, kan overheidsingrijpen op de lange termijn de groei afremmen en de economie beschadigen. De vooruitzichten verbeteren als de centrale bank de vrije hand krijgt. De kans daarop is heel klein en een nieuwe terugval van de lira kan voorlopig niet worden uitgesloten. Wat eigenlijk goed nieuws is voor wie overweegt om later dit jaar of in 2020 vakantie te gaan vieren in Turkije.
