Sinds mijn vorige column ben ik er even tussenuit geweest. Ik ben voor Agriterra, een Nederlandse NGO, een week naar Rwanda geweest om een coöperatie met circa 700 leden te begeleiden bij het opzetten van hun meerjarenstrategie. De coöperatie zorgt voor het uitgangsmateriaal, de bemesting, de teeltbegeleiding en de afzet van de leden. Een gemiddelde boer pacht ongeveer 1 à 2 ha grond van de overheid en teelt bijvoorbeeld maïs of groente (tomaten, bloemkool, aubergine of komkommer). In een land in een economische opbouwfase met een redelijke infrastructuur, sterk groeiende bevolking en een toenemende wens voor zelfvoorziening van voedsel.
Via een workshop kreeg de directie, het management en enkele zeer betrokken leden als doel, zoveel mogelijk input op te halen voor de meerjarenstrategie. Via ’waarom’, ’hoe’ en ’wat’ vragen kregen ze de opdracht snel, doeltreffend en kernachtig te achterhalen waar het bedrijf staat en welke, voor insiders, de ’golden cirkel methode’. Een simpele en doeltreffende manier om focus in organisatie aan te brengen. In Rwanda geldt immers hetzelfde als bij ons. Zonder focus, zonder goed doordachte plannen, is er geen basis voor een goede bedrijfsprestatie.
Ik moet zeggen, ik was positief verrast van de waardevolle input die op papier kwam: de neuzen dezelfde kant op en een doordachte sterkte-zwakte analyse (SWOT) van de coöperatie en haar omgeving. Het destilleren van de strategieën uit de SWOT kostte veel denkkracht van de mensen, maar het resultaat mocht er zijn. Vijf kernachtige strategieën waarmee de coöperatie zichzelf krachtig voor de toekomst kan wegzetten. Een compliment aan de mensen lokaal voor het resultaat. Voor mijzelf een mooie ervaring om in een ‘vreemd land’ met een bijzondere geschiedenis en dito context mijn bijdrage te mogen leveren aan de ontwikkeling van een perspectiefvolle coöperatie.
Afgelopen dagen komt de actualiteit en deze ervaring in Rwanda bij elkaar. Er is al veel gezegd over de verhoging van de Opslag Duurzame Energie (ODE) en de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) die op glastuinders afkomen. Aanleiding voor de meeste ondernemers die ik heb gesproken de begroting van 2020 nog eens door te rekenen. Resultaat: een stevige kostprijsverhoging staat menig bedrijf te wachten. Het is hierbij nog maar zeer de vraag of deze extra kosten worden goed gemaakt door betere prijzen. Ik vrees het ergste.
Kernvraag die ik u zou willen meegeven: Kijk uw laatste SWOT nog eens na. Staat daar als externe bedreiging: 10-15% kostprijsverhoging door overheidsmaatregelen? En welke strategie heeft u hieraan verbonden?
Ik hoor u denken, ja ja, makkelijk praten Arne. Stond het in jouw SWOT van de sector? Om eerlijk te zijn: nee, deze bedreiging stond er niet met deze omschrijving in. Maar wel ’de afhankelijkheid van vreemde arbeid, fossiele brandstoffen en hoe afhankelijkheid te verlagen’. Maar het inzicht was er wel om nog een keer kritisch te kijken of onze SWOT wel actueel was. En daarnaast om te toetsen of onze sectorstrategie nog wel voldoende scherp is. Dat laatste kan ik gelukkig wel bevestigen. Het is daarom nog niet te laat de huidige bedrijfsstrategie in veranderende omstandigheden tegen het licht te houden. Een goed voorbereide ondernemer, heeft de basis gelegd voor een betere bedrijfsprestatie.
