Het R&D bedrijf KeyGene heeft in opdracht van Anthura het genoom van anthurium en phalaenopsis ontrafeld. Hierdoor wordt het mogelijk om sneller en preciezer te veredelen.
Een genoom, alle genen van een organisme bij elkaar, is eigenlijk een soort verzameling van de bouwplannen waarin de eigenschappen van organisme zijn vastgelegd. Het is belangrijk om te weten in welke volgorde die bouwplannen staan. Pas dan kan je namelijk ontdekken welk bouwplan voor een bepaalde eigenschap verantwoordelijk is. En als je dat weet kan je sneller en preciezer veredelen, bijvoorbeeld omdat je al op DNA-niveau kan bepalen of die gewenste kleur blauw aanwezig is in een cultivar.
Puzzel van 5 miljard stukjes
Het R&D bedrijf KeyGene heeft voor Anthura van phalaenopsis en anthurium bepaald hoe de volgorde van hun genetica in elkaar steekt. Van beide gewassen is dat van een cultivar uitgebreid in het lab en met verfijnde technieken onderzocht. Voor anthurium gaat het om een soort puzzel van 5 miljard afzonderlijke stukjes die samen het genoom vormen. Het is nu dus bekend in welke volgorde zij samen de puzzel (het genoom) vormen. Dan begint het pas, want feitelijk heb je nu een tekst in een vreemde taal. De volgorde van letters weet je, maar het is nog onbekend wat er in de tekst staat. Zie het als een boek in het Chinees dat je pas kan lezen als je die taal kent. Medewerkers van Anthura bekwamen zich inmiddels in het ‘lezen’ van de genomen van anthurium en phalaenopsis. Voor twee cultivars zijn nu genomen ontrafeld. Andere cultivars volgen omdat er altijd sprake is van genetische variatie.
Doorpakken
Veredelaar/vermeerderaar Anthura uit Bleiswijk wil graag doorpakken in de veredeling van zijn sortiment phalaenopsis en anthurium. Sinds enkele jaren is er een samenwerking met R&D-bedrijf KeyGene. Zij gaat Anthura ook helpen om te bepalen waar een bepaald stukje DNA voor verantwoordelijk is. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van kennis in andere gewassen. Zo is bijvoorbeeld van petunia veel bekend over de relatie kleur en DNA.
Anthura bouwt momenteel aan een nieuwe kas voor zijn onderzoek- en veredelingsactiviteiten. Een oude kas is gesloopt en op die plek komt een nieuwe kas van 1,3 ha die naar verwachting december 2018 klaar is.
Genoom tulp en roos ook ontrafeld
Het ontrafelen van genomen is in de veredeling van groentegewassen al redelijk ingeburgerd. In de sierteelt is het actueel bij enkele gewassen. Zo publiceerde een internationale groep biologen onlangs in Nature genetics voor het eerst een uitgebreid genoom van de roos Old Blush, een cultivar van de Rosa chinensis. De bedrijven BaseClear, Generade en Dümmen Orange meldden oktober 2017 dat ze de DNA-volgorde van het tulpen genoom hebben ontrafeld. De afgelopen maanden is het DNA van het tulpenras Orange Sherpa nog herhaaldelijk gesequenced, zoals het bepalen van de volgorde in vaktermen heet, om een betere resolutie te krijgen. Bij anthurium en phalaenopsis heeft KeyGene die klus 200 keer herhaald.
Een controle/seguence duurt tegenwoordig gemiddeld een paar dagen. De benodigde techniek verbetert nog steeds. Mede daardoor zal het ontrafelen van genomen ook bij siergewassen waarschijnlijk steeds vaker gebeuren.
