Het in eieren aangetroffen fipronil is niet alleen in de pluimveehouderij een berucht stofje, maar ook in de glastuinbouw. Zes jaar geleden kon het nog legaal als gewasbeschermingsmiddel worden gebruikt in de potplanten-, snijbloemen- en groenteteelt. Het ging toen om de populaire trips- en mijtbestrijder Violin, waarvan de toelating eind 2007 werd teruggetrokken. Het middel mocht tot 13 juni 2009 worden opgebruikt. Maar in 2012 werd in het insecticide Nocturn toch nog een vervuiling met fipronil aangetroffen. En daar bleef het niet bij …
De Algemene Inspectiedienst (AID), voorloper van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), maakte zich in 2007 zorgen over de gemeten gehaltes fipronil die tijdens een controle onder rozentelers op het blad van het gewas werden aangetroffen. Dat blijkt uit NVWA-documenten uit 2012 die het tv-programma EenVandaag afgelopen vrijdag openbaar maakte.
Het ging om 73 mg/kg Violin. Bij overmatig gebruik van Violin – bij waarden boven het 75 percentiel, zoals dat bij de gecontroleerde rozenbedrijven het geval was – en onvoldoende persoonlijke bescherming konden er volgens het Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering risico’s bestaan voor werkers in de kassen, bloemisten en voor mensen die rozenblaadjes eten. Het bureau adviseerde de AID daarom onder meer erop toe te zien dat rozentelers zich zouden houden aan de voorgeschreven toepassingsfrequentie en aan de persoonlijke bescherming.
Hommelsterfte
Hoewel fipronil als gewasbeschermingsmiddel sinds 2009 in kasteelten is verboden, werd de NVWA in 2012 getipt dat er in het insecticide Nocturn – toentertijd toegelaten in de substraatteelt van tomaat, paprika, aubergine en Spaanse peper – een vervuiling met fipronil was aangetrofen. Bij diverse glasgroentetelers was daardoor hommelsterfte opgetreden. Na onderzoek bleek dat de concentratie echter binnen de grenswaarden bleef.
Bleker: ’Kwalijke zaak’
Distributeur Nufarm traceerde besmette partijen en nam deze weer in. Een groot deel van de met fipronil vervuilde Nocturn bleek geleverd te zijn aan bloementelers, die het middel gebruikten om trips te bestrijden. De toenmalig landbouwstaatssecretaris Henk Bleker sprak in een Kamerbrief van een kwalijke zaak en riep telers, handelaren, producenten en hun sectororganisaties op om tot een gezamenlijke aanpak te komen die illegaal gebruik voorkomt. Tevens gaf hij de NVWA opdracht strenger te handhaven en waar nodig krachtig op te treden.
Top drie illegale middelen
In 2011, 2012, 2013 en 2014 stond fipronil nog in de top drie van illegale normoverschrijdende gewasbeschermingsmiddelen die het Hoogheemraadschap van Delfland aantrof in sloten in diverse polders van de gemeenten Westland en Pijnacker-Nootdorp. Vorig jaar stuitte de NVWA tijdens een onderzoek in Noord-Brabant naar bijensterfte bij imkers op fipronil. Een nabijgelegen sierteler werd verdacht van het illegaal gebruik van fipronil. De NVWA nam zijn administratie en een hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen in beslag.
