Op het jaarcongres van Foodlog op 28 maart hield Jan-Willem Erisman van Louis Bolk Instituut een pleidooi om verduurzaming van de land- en tuinbouw te realiseren via doelen en niet via regels (controle). Quirien Boone, gewasbeschermingsspecialist bij het landbouwministerie (LNV), lijkt dat geen goed idee.
Verduurzaming van de land- en tuinbouw is een samenspel tussen boeren en tuinders, overheid, toeleveranciers en consumenten. Duidelijk is dat verduurzaming van hun gewassen veel boeren en tuinders niets oplevert. Daarentegen kost het de maatschappij ook veel geld, benadrukt Erisman. Hij denkt dat de maatschappelijke kosten vele malen de verdiensten van agrariërs overstijgt. Alleen het stikstofbeleid van de overheid kost de maatschappij al € 1 miljard per jaar.
Vrijheid in plaats van controle
Er is geen ketenaanpak bij de verduurzaming van de sector. Dit staat innovatie en creativiteit in de weg, aldus Erisman. Dus is hij voorstander dat de overheid doelen stelt gestoeld op publieke waarden als schone lucht, schoon water, gezond voedsel, grote biodiversiteit en hoge levensstandaard. Doelen waarvoor boeren en tuinders de tijd krijgen om die te realiseren. Waar de overheid zich niet bemoeit met de route daarnaartoe, maar wel nadrukkelijk vinger aan de pols houdt. „Regels roepen weerstand op, vrijheid creativiteit en bereidheid”, stelt Erisman.
In Jean Aerts, bestuurder LTO Glaskracht Nederland, heeft Erisman in ieder geval een medestander: „Vooruitgang in IPM wordt geblokkeerd door regels, niet door de wil van telers.”
Regels niet loslaten
In de hol van de leeuw sprak Boone zich toch uit regels vooral niet los te laten. „Het is de taak van de overheid risico’s voor mens, dier en milieu te verlagen. Daarvoor hanteert ze regels. Die zijn er niet voor niets. Ze loslaten, leidt tot chaos. Regels mogen dan voor boeren en tuinders te beperkend zijn, voor weer anderen gaan ze niet ver genoeg. In die spagaat zit de overheid”, verwoordt de gewasbeschermingsspecialist.
Ze geeft toe dat er versnipperd beleid wordt gevoerd. Er is onder meer een apart gewasbeschermingsbeleid, mestbeleid, stikstofbeleid en voedselbeleid. Dat wil volgens Boone nog niet zeggen dat deze beleidsterreinen strijdig met elkaar zijn.
Evaluatie gewasbeschermingsnota
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is begonnen met een tussentijdse evaluatie voor de Gewasbeschermingsnota ‘Gezonde Groei, Duurzame Oogst’. Dit wordt zeer gedegen gedaan. LNV trekt er € 1,5 miljoen voor uit.
Onder meer voert CLM Onderzoek en Advies een telefonische enquête uit onder 1.000 boeren en tuinders. Doel is peilen of de ambities van de overheid voor een duurzame gewasbescherming voor de periode van 2013 tot 2023 op koers ligt.
Het PBL beoordeelt in de evaluatie tevens welk beleid heeft bijgedragen aan de inmiddels bereikte doelen. Ook kijkt het planbureau vooruit naar mogelijke stappen die richting 2023 nog nodig zijn. De tussenevaluatie moet inzicht geven in de toepassing van maatregelen zoals preventie, groene middelen, driftreductie en beperking van erfemissie.
Het resultaat van de enquêtes en van de tussenevaluatie komen in de loop van 2019 beschikbaar.
