Een veel gestelde vraag in het dagelijks leven is waarom iemand iets doet of zegt, zoals hij of zij doet of zegt. Gedrag en denkbeelden van mensen zijn al eeuwen een bron van onderzoek voor gedragswetenschappers, sociologen en filosofen.
De laatste jaren hebben neurologen zich hierbij aangesloten. Met behulp van MRI-scanners kan met in het brein zien welke gebieden geactiveerd worden door prikkels van buiten en men komt steeds meer te weten van de biochemische processen die zich in het brein afspelen en hoe dat in het gedrag tot expressie komt.
Het brein is een uiterst complex systeem van honderden miljarden neuronen verbonden via een honderdduizend kilometer zenuwstelsel. Mensen nemen bewust en onbewust hun omgeving waar, geven betekenis aan wat ze ervaren, vormen zich een opinie, nemen beslissingen en handelen daarnaar.
Daarbij functioneren twee systemen. Systeem 1 is het snelle intuïtieve systeem. In een split second wordt gereageerd op prikkels. Systeem 2 is trager, omdat daar het bewuste denken aan is toegevoegd. De Erasmus Universiteit heeft recent een leergang: ’Het Brein In de Boardroom’ ontwikkeld.
In de boardroom van ondernemingen wordt leiderschap verwacht. Waarom zijn leiders wel of niet succesvol? Daar is veel over gepubliceerd. Van leiders vraagt men visie, dromen, punten op de horizon, uitdagende doelen, strategieën bedenken, draagvlak creëren, zorg dragen voor middelen en het menselijk kapitaal motiveren.
In het brein van mensen zijn twee plekjes van grote betekenis, namelijk de nucleus accumbus en de amygdala. De eerste is het beloningscentrum en levert positieve gevoelens op en het tweede is het angst- en agressiecentrum dat negatieve gevoelens en weerstanden oproept. Succesvolle leiders weten vooral de nucleus accumbus te prikkelen en de reactie van de amygdala te onderdrukken.
En dat brengt mij bij hetgeen voor de globalisering, internationale handel en vrij verkeer van goederen, diensten, kapitaal en mensen van groot belang is. Wat speelt er zich af in het brein van Donald Trump, de super twitteraar, de leider van het machtigste land ter wereld?
Als zijn visie als dealmaker is, dat er een correctie dient plaats te vinden van de vele verdragen die in het kader van een verdergaande globalisering zijn gesloten en waarbij de USA naar zijn mening te veel heeft ingeleverd, dan is dat nog wel te billijken. Immers iets weggeven doet psychisch twee keer zo veel pijn dan iets binnenhalen. En dat is zeker het geval bij het Brein In de Oval Office, de ervaren dealmaker.
Als het echter het begin is van een wereldwijde de-globalisering, regionalisering of erger nationalisering uit angst voor andere verhoudingen in de wereldorde door opkomende nieuwe machtsblokken dan moeten wij ons als belangrijke handelsnatie op termijn ernstige zorgen maken.
De vraag is dus wat er zich in het Brein in de Oval Office afspeelt. Wisten we het maar!!
Herman de Boon,
Bestuurder en commissaris in onder meer de tuinbouw
