Met een zucht sla ik de laatste pagina om van het standaardwerk ‘The Wealth of Nations ‘van Adam Smith (1723-1790). Het zijn meer dan duizend pagina’s van de grondlegger van het economisch liberalisme. Hij wordt regelmatig geciteerd aan de hand van het begrip ‘the invisible hand’. Dit begrip associeerde met de universele wet van de zwaartekracht van Newton, die zorgdraagt voor natuurlijke ordening in de kosmos.
Volgens Smith resulteert het streven naar eigenbelang ook in het grootste maatschappelijk belang en in een evenwicht in het optimaal functioneren van de economie. Overheidsingrijpen doet dat echter vaak niet. Wie vandaag de kranten opslaat ontmoet een diarree aan nationale en internationale macro- en micro-economische beschouwingen in het kader van de kabinetsformatie, het postcorona-tijdperk, de klimaat -, energie – en grondstoffencrises. Het zijn grote maatschappelijke problemen op micro- en macroschaal die om oplossingen vragen. Vragen ze om oplossingen via de onzichtbare hand van ordening of om een veelheid van nationale en internationale interventies van zichtbare overheden?
Vertaal je dit naar de bloemisterijsector dan is de vraag hoe om te gaan met de prijsexplosie aan de toeleveringszijde van energie en materialen. Wat gebeurt er met het aanbod van importstromen door de sterk gestegen vervoersprijzen? Veranderen de concurrentieverhoudingen wereldwijd? Wat gaat de consument doen bij sterk stijgende prijzen van de noodzakelijke levensbehoeften, de oplopende inflatie, het afschaffen van de hypotheekrente, de stijgende energie- en woonlasten, het niet indexeren van de pensioenen, de toenemende druk van ngo’s voor verduurzaming, de spagaat van de banken vastgeklonken aan de oude economie?
Deze ontwikkelingen gaan zeker invloed uitoefenen op de bloemen- en plantenafzet. De covidcrisis bleek niet slecht uit te pakken voor de sector, maar de uitdagingen zijn nu anders. Mijn vraag is of Adam Smith gelijk heeft. Zal de onzichtbare hand de oplossingen gaan bieden via het vooral nastreven van eigenbelang of moeten we de oplossingen van nationale overheden en internationale instituties verwachten?
Wie het weet die mag het zeggen!!
Herman de Boon,
Bestuurder en commissaris in de tuinbouw
Lees hier meer columns van Herman.
