De CO2-emissie van de Nederlandse glastuinbouw is in 2019 met 0,2 Mton toegenomen tot 5,9 Mton. Dit blijkt uit de dertigste Energiemonitor Glastuinbouw 2019 van Wageningen Economic Research. Het actuele doel voor 2020 is 4,6 Mton. De glastuinbouw zit daar in 2019 dus 1,3 Mton boven. De CO2-emissie van de glastuinbouw lag in 2019 14% onder het niveau van 1990. In geheel Nederland was dat 4%. Hoewel de glastuinbouw het bij het terugdringen van de CO2-emissie het dus beter doet dan Nederland als geheel, zal het actuele doel voor 2020 niet worden gehaald.
Technische correctie doel 2020
De oorspronkelijke CO2-doelstelling voor 2020 was 6,2 Mton. Hierbij was afgesproken dat door verandering van het areaal en/of de verkoop van elektriciteit de CO2-emissieruimte technisch kan worden gecorrigeerd. In 2017 is het CO2-doel hierdoor aangepast naar 4,6 Mton op basis van de verwachtingen van een krimpend areaal en afname van de verkoop van elektriciteit. Na 2017 is zowel het areaal als de verkoop van elektriciteit niet afgenomen maar toegenomen. Hierdoor is het mogelijk dat het actuele doel opnieuw technisch wordt gecorrigeerd, zie hiervoor het bericht en het rapport Raming van de CO2-emissie 2020.
Toename areaal
De toename van de CO2-emissie in 2019 volgt vooral uit de toename van het areaal van de Landbouwtelling. Deze toename komt niet overeen met het saldo van nieuwbouw en sloop van kassen. In 2019 hebben meer bedrijven de Landbouwtelling (LBT) ingevuld waardoor het gerapporteerde areaal en vervolgens ook het energiegebruik groter is vastgesteld. Het is aannemelijk dat de LBT in 2019 dichter bij de werkelijke situatie zit, maar voor eerdere jaren een te laag areaal geeft.
Hiernaast groeide de CO2-emissie van de glastuinbouw in 2019 ook door toename van de verkoop van elektriciteit en afname van de inkoop van niet-duurzame warmte. Deze effecten werden deels gedempt door de groei bij duurzame energie en bij inkoop elektriciteit. In de periode 2014-2018 bleef de CO2-emissie gelijk op het niveau van 5,7 Mton. Enerzijds kwam dat doordat de CO2-emissie toenam door groei van het energiegebruik per m2 en van de verkoop van elektriciteit en anderzijds nam het af door krimp van het areaal, toename van duurzame energie en van inkoop elektriciteit.
Duurzame energie groeit sterk
Het gebruik van duurzame energie is in 2019 met 35% sterk toegenomen tot 10,0 petajoule (PJ). Het aandeel in het totale energiegebruik groeide van 7,4 naar 9,4%. Niet eerder werd er zoveel duurzame energie in de glastuinbouw gebruikt. De groei zat vooral bij inkoop van duurzame warmte. De exploitatie van nieuwe duurzame energie projecten is in toenemende mate in handen van externe partijen en dan koopt de glastuinbouw duurzame warmte in. Hiernaast nam ook het gebruik van biobrandstof en de winning van aardwarmte door tuinders toe. In 2019 was aardwarmte de meest toegepaste duurzame energiebron, op afstand gevolgd door inkoop duurzame warmte, inkoop duurzame elektriciteit, biobrandstoffen en zonne-energie.
Voor Nederland als geheel bedroeg het aandeel duurzame energie in 2019 8,7%. Het aandeel in de glastuinbouw komt daarmee in 2019 voor het eerst hoger uit dan het landelijk aandeel. Het areaal met duurzame energie (exclusief inkoop uit openbare netten) nam in 2019 toe naar ruim 2.100 ha. Dit is 22% van het totaal areaal kassen.
Energiegebruik per m2 gelijk
Het energiegebruik per m2 bleef in 2019 vrijwel gelijk. Door het grotere areaal nam het totaal energiegebruik toe tot 106,8 PJ en bestond voor circa 74% uit warmte en voor de resterende 26% uit elektriciteit. In 2010 was dit 90% en 10%. Er treed dus een verschuiving op van warmte naar elektriciteit. Deze verschuiving komt doordat tuinders meer groeilicht gebruiken.
Record elektriciteitsproductie
De elektriciteitsproductie nam in 2019 toe naar 10,5 miljard kWh. Dit is 9% van de nationale consumptie. Niet eerder werd er zoveel elektriciteit geproduceerd door de glastuinbouw. De groei kwam door de verbeterde spark spread. Het werd daardoor aantrekkelijker warmtekrachtkoppeling (wkk) in te zetten voor zowel de verkoop (56%) als de eigen consumptie (44%) van elektriciteit.
De consumptie van elektriciteit door de glastuinbouw neemt al jaren toe en bedroeg in 2019 circa 8 miljard kWh. Dit is 6% van de nationale consumptie. De verkoop nam toe tot 5,8 miljard kWh en de inkoop naar 3,3 miljard kWh. Het totaal elektrische vermogen van de wkk’s bedroeg circa 2.550 MW en op circa 62% van het areaal is wkk in gebruik.
Minder afhankelijk van aardgas en stijgende inkoop CO2
Het aandeel van aardgas in de energievoorziening van de glastuinbouw daalde in de periode 2010-2019 van 88% naar 78%. Dit komt vooral door de groei van duurzame energie en in minder mate door de groei van inkoop elektriciteit. Het gebruik van externe CO2 groeide in 2019 door tot 0,7 Mton.
Knelpunten verdere reductie CO2-emissie
De glastuinbouw en de overheid hebben ambities om de CO2-emissie van de glastuinbouw substantieel te reduceren. Hiervoor is een transitie nodig met twee belangrijke elementen: vermindering van het energiegebruik per m2 en van het aardgas. Voor dit laatste is nodig groei van duurzame energie, inkoop van warmte, inkoop elektriciteit en van externe CO2. Hiervoor zijn belangrijke beleidsmatige knelpunten geïdentificeerd op het terrein van het fiscaal regime, het stimuleringskader, de infrastructuur en de kennisontwikkeling.
Bekijk hier de energiesituatie in de glastuinbouw in infographics van Wageningen Economic Research.
