Het kan u niet ontgaan zijn. Er is boerenprotest in Nederland. Op 1 oktober werd het verkeer in Nederland lam gelegd door trekkers met zwaailichten in colonne op weg naar het Malieveld. De beelden op de journaals, sociale media en de kranten staan bij menigeen in het geheugen gegrift. De boeren hebben zichzelf op de kaart gezet. Op 16 oktober staat de volgende protestdag gepland. Vermoedelijk zijn het RIVM in Bilthoven, Malieveld of Binnenhof te Den Haag en een nader te bepalen vliegveld het doel.
Een ruime meerderheid van de Nederlandse consument begrijpt waarom boeren zich laten horen. Na de eerste ronde was de sympathie hoog, op of na 16 oktober zal blijken of het vervolg ook op sympathie kan rekenen. Zolang de acties ’beschaafd’ blijven, vermoed ik van wel. De gemiddelde consument is zich ondertussen wel bewust van het onderwerp klimaat. Maar wie gaat voor de maatregelen betalen?. Dat met de vingers (te) makkelijk naar de boeren en dan specifiek de veehouderij wordt gewezen, is dankzij het boerenprotest goed duidelijk geworden.
De vraag die ik veel gehoord heb, is het nu een protest van alleen boeren? Of doen ook andere sectoren zoals de tuinbouw mee? Op het Malieveld waren vertegenwoordigers van de fruitteelt en de boomkwekerij zichtbaar om eventueel een graantje voor de eigen sector mee te pikken. Ik meen dat ik ook een steunverklaring van Glastuinbouw Nederland voorbij zag komen. Maar het was toch wat schoorvoetend. Ik heb zelf geen tuinders in Den Haag kunnen ontdekken. De vraag is, doe je wel of niet mee? De gevoelens van onvrede over waardering van de sector, waardering voor ondernemerschap, uitbetaalprijzen, politieke besluiten leven tenslotte toch ook in de tuinbouw.
Het protest is een actie die van onderaf wordt georganiseerd. Er is een beweging ontstaan die niet wordt geleid door de brancheorganisaties maar door nieuwe groepen (Agractie, Food Defence Force). De diepere reden onder deze beweging is onvrede over je niet gehoord voelen door politiek en de eigen branchevertegenwoordigers. Klem zitten tussen praktijk, klimaatmodellen en de politiek. Dan maar zelf de hand aan de ploeg is het motto. Daar wringt zich deels de schoen. Het gebrek aan executiekracht van boerenbrancheorganisaties maakt dat zij nu geen regie meer hebben op het protest. Het besluit om wel of niet mee te doen als tuinbouwondernemer wordt geremd door de vraag of deze beweging voldoende professioneel, invloedrijk en georganiseerd is om het protest om te zetten naar concrete verzilverpunten voor boeren en tuinders.
Ik heb daar eerlijk gezegd niet het antwoord op. Veel zal afhangen van het verloop van het protest van 16 oktober en de vervolgstappen. Wanneer de organisatie in staat is om het hoofd koel te houden en de heethoofden in de toom te houden, dan voorzie ik dat meer resultaat in het verschiet ligt. Ik denk eerlijk gezegd dat de politiek er net zo in zit. Wanneer de actie ’activistische trekjes’ begint te krijgen, dan is draagvlak in de maatschappij bij een twijfelende middengroep van burgers binnen de kortste keren verdwenen. Dan wil je er 16 oktober niet bij zijn. Wanneer activisme uitblijft op 16 oktober, dan is wel de vraag of je er daarna nog wel bij mág zijn, omdat je dan van twee walletjes lijkt te eten. Tja, wat is wijsheid?
