„Om het wereldvoedselprobleem op te lossen zullen we in de toekomst gewassen in droge gebieden moeten kunnen kweken. Met de klassieke veredeling kunnen we ver komen, maar het kost tijd. Veel tijd, en dat hebben we niet”, aldus adjunct-directeur van Plantum Rob Neijenhof. In aanloop naar de internationale Fascination of Plants Day zaterdag 18 mei vraagt Plantum in samenwerking met haar 400 leden op het Plein in Den Haag drie dagen lang aandacht voor de veredeling van planten en bloemen. Onder meer voor nieuwe technieken als CRISPR-Cas.
Het is de tweede keer dat Plantum een glazen kas heeft laten bouwen in het centrum van Den Haag. Er is niet toevallig voor de regeringsstad gekozen. De brancheorganisatie in de sector plantaardig uitgangsmateriaal wil daar bij de politiek onder meer aandacht vragen voor nieuwe veredelingstechnieken, zoals CRISP-Cas, vertelde adjunct-directeur Rob Neijenhof.
Neijenhof refereerde aan de groei van de wereldbevolking en het wereldvoedselprobleem dat daarmee samenhangt. „Om het wereldvoedselprobleem op te lossen zullen we in de toekomst gewassen in droge gebieden moeten kunnen kweken. Met de klassieke veredeling kunnen we ver komen, maar het kost tijd. Veel tijd, en dat hebben we niet.”
Vlammenwerper
CRISPR-Cas draait om het gericht knippen en plakken van DNA van plantmateriaal om de plant juiste eigenschappen mee te geven. Nijenhof trekt de vergelijking met Genetische Modificatie (GMO). „GMO is als een sigaret aansteken met een vlammenwerper. Bij CRISPR-Cas steek je de sigaret aan met een aansteker. Je weet precies waar je moet knippen. Het is niet de bedoeling dat je nieuwe genen inbrengt, je past genen gericht aan. Je doet niet anders dat de natuur versnellen. Zo kun je versneld naar een oplossing zoeken.”
Een oplossing voor bijvoorbeeld het wereldvoedselprobleem. Met behulp van CRISP-Cas kun je aardappels zo aanpassen dat je ze in een zoute ondergrond kunt telen, gaf Nijenhof als voorbeeld. „Of wellicht kunnen we in de Sahara een tomaat telen met de eigenschappen van een cactus.” Volgens Nijenhof kan CRISPR-Cas ook voor de sierteelt voordelen hebben. „Mensen willen mooie bloemen en planten en soorten die meer productie per ha opleveren.”
Aan banden
Plantum gaat op het Plein in gesprek met politici om uitleg te geven over nieuwe veredelingstechnieken. „We willen ook laten zien. Er zit daarom ook een ‘stukje’ lab bij. Daar worden de mooiste dingen gemaakt. Het wil niet zeggen dat nieuwe technieken slecht zijn”, aldus Nijenhof. Voorlopig is CRISPR-Cas niet toegestaan in Europa. Het Europese Hof van Justitie legde op 26 juli 2018 nieuwe gentechnieken als CRISPR-Cas aan banden. Ze worden gezien als gmo waarop strenge wetgeving van toepassingen is.
Volgens Plantum lobbyist Livia Hendriks is het nu aan de Europese Commissie om op de uitspraak te reageren. Plantum maakt zelf deel uit van de koepelorganisatie CIAPORA, de internationale belangenclub voor plantenveredeling. Het is aan Plantum om binnen die organisatie het standpunt over CRISP-Cas helder te maken en aan Nederlandse Europarlementariërs om zich hard te maken voor de nieuwe verdelingstechniek. Buiten Europa, zoals Azië en Noord-Amerika zijn de regels voor nieuwe veredelingstechnieken soepeler.
Carola Schouten
Vrijdag komt de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid Carola Schouten waarschijnlijk langs in kas. Zij is voor experimenten van veredelen met CRISP-Cas. Dat kun je hier lezen. Naast politici komen scholieren en ambtenaren van het ministerie van LNV naar het Plein. Plantum laat niet alleen de nieuw technieken zien maar ook de ontwikkelingen in de plantenverdeling in de afgelopen 10.000 jaar. Ze vraagt bovendien aandacht voor bloemen, planten, groente, fruit en landbouwproducten.
De kas is ook open voor publiek. Twee jaar terug stond de kas van Plantum voor het eerst op het Plein in aanloop naar de internationale Fascination of Plants Day. Toen werd bezoek streng gereguleerd, maar daardoor kwamen er weinig mensen op af. Vorig jaar deelde Plantum op Fascination of Plants Day planten uit aan Tweede Kamerleden. Jaarlijks een kas op het Plein neerzetten is financieel niet haalbaar.
Debat
Grote trekpleister voor de kas op het Plein is een EU Land- en tuinbouwdebat tussen Nederlandse kandidaten voor het Europese Parlement dat vanavond plaatsvindt. Negen politieke partijen presenteren hun visie over de land- en tuinbouw de komende vier jaar. Daarnaast gaan ze met elkaar in debat over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), Handel, CRISPR-Cas, Kringlooplandbouw, Klimaat, Eiwit, Gewasbeschermingsmiddelen en de Nederlandse plantenkennispositie.
Deelnemers aan het debat zijn: Annie Schreijer-Pierik (CDA), Derk Jan Eppink (FvD), Jasper Groen (GroenLinks), Jan Huitema (VVD), John Nederstigt (D66), Geert Ritsema (SP), Bert-Jan Ruissen (SGP), Marco van der Wel (PvdD) en Auke Zijlstra (PVV).
