Hang vleermuiskasten niet in eiken met processierupsnesten

In veel eikenlanen hangen vleermuiskasten als hulpmiddel bij de ecologische bestrijding van eikenprocessierupsen. Deze kasten blijven echter veelal leeg. Oorzaak: vaak zijn de kasten gebruikt als ’ophangpunt’ voor eikenprocessierupsnesten. De zoogdiervereniging geeft een aantal tips om dat te voorkomen.

Vleermuizen eten geen rupsen maar wel volwassen vlinders. Daarmee kunnen ze voorkomen dat de vlinders voor een nieuwe generatie rupsen zorgen. Hoewel er nog onderzoek wordt gedaan naar het aandeel eikenprocessierupsvlinders in het dieet van Nederlandse vleermuissoorten, is het aannemelijk dat ze bij meerdere soorten op het menu staan. Ook zijn waarnemingen bekend van tientallen foeragerende vleermuizen bij eiken waar op dat moment de vlinders van de eikenprocessierups ontpopten.

Vleermuizen hebben last van brandharen

Het plaatsen van vleermuiskasten ter bestrijding van eikenprocessierupsen is daarom zeker geen gek idee. De rupsen maken echter graag hun nest op, in of aan zo’n vleermuiskast. Dat is nadelig voor vleermuizen, die door het grote oppervlak van hun vlieghuid zeker last ondervinden van de brandharen.

In een aantal eikenlanen waar vleermuiskasten zijn geplaatst, waren in het rupsenseizoen de vleermuiskasten vrijwel zonder uitzondering bewoond door eikenprocessierupsen. Bij mezenkasten in dezelfde lanen werd soms hetzelfde verschijnsel gezien, maar in veel mindere mate dan bij de vleermuiskasten. Dit komt waarschijnlijk doordat de mezen al in een vroeg stadium de rupsen rond hun mezenkast wegpikken.

Tips

Toch is het wel mogelijk om vleermuiskasten in te zetten bij de biologische bestrijding van eikenprocessierupsen. Daarvoor is het wel raadzaam om een aantal tips ter harte te nemen:

1. Kies vleermuiskasten die geschikt zijn voor soorten die grote en middelgrote nachtvlinders op hun menu hebben staan, zoals grootoorvleermuizen en rosse vleermuizen. Veel kleine en goedkope vleermuiskasten zijn helemaal niet zo geschikt zijn voor vleermuizen. Veel beter bruikbare vleermuiskasten zijn onder andere te koop bij Veldshop.nl, Vivara Pro, Waveka en Faunus Nature Creations.
   
2. Hang de vleermuiskasten niet aan door eikenprocessierups aangetaste eiken, maar aan andere boomsoorten en gebouwen in de directe omgeving. Plaats de kasten op tenminste 4,5 meter hoogte en zorg voor een vrije uitvliegruimte.
   
   
   • Zijn er in of nabij een aangetaste eikenlaan of eikenperceel geen andere bomen of gebouwen aanwezig? Dan kun je vleermuiskasten ook op palen plaatsen. Let er dan wel op dat deze paalkasten op een schaduwrijke plek staan.
     
   • Zijn er geen andere bomen dan eiken? Dan kun je ook een mezenkast én een vleermuiskast aan één boom plaatsen. De mezen zullen namelijk ook de rupsen bij de vleermuiskast wegpikken. Dat kan voorkomen dat een groot nest met brandharen ontstaat. Het voorkomt ook dat andere vogels de vleermuiskast kraken, wat soms voorkomt. Er zijn ook combikasten waarin zowel mezen als vleermuizen kunnen verblijven.
     
3. Controleer kasten regelmatig op hun bewoning. Als je de kasten als bedrijf hebt geplaatst, maar geen opdracht of tijd hebt voor zulke controles, informeer dan eens bij lokale vleermuiswerkgroepen of natuurwerkgroepen.