Voor het eerst is in Nederland de viervlekmier aangetroffen. Deze warmteminnende soort is wijd verspreid in Zuid- en Midden-Europa, maar schaars in Noord-Europa. De mieren zijn lastig te vinden omdat ze nesten maken in dode takken in boomkronen. Dat deze mier Nederland heeft bereikt, is ongetwijfeld het gevolg van het warmer wordende klimaat. Dat meldt EIS Kenniscentrum insecten op de website Naturetoday.
De viervlekmier (Dolichoderus quadripunctatus) is een kleine, tweekleurige en gevlekte soort. In de lente van 2019 werd deze soort door John Cox van EIS Kenniscentrum Insecten gevonden in een bosje aan de oever van de Dommel, bij Valkenswaard. Dat gebeurde door laaghangende takken van een zomereik te ’kloppen’ en de vallende diertjes op te vangen in een net of paraplu. Het betreffende bosje bevat verschillende loofboomsoorten en aardig wat dood hout. De vondst is nu gepubliceerd in het tijdschrift Nederlandse Faunistische Mededelingen.
Verspreiding
De viervlekmier is wijd verspreid in Zuid- en Midden-Europa. Meer noordelijk wordt ze schaars. In Zweden, Finland en Denemarken komt ze niet voor, terwijl in Noorwegen alleen zeer lokaal vindplaatsen zijn in het zuiden van het land. Ook in de ons omringende landen is de mier bijzonder schaars. In het Verenigd Koninkrijk en Luxemburg komt de viervlekmier niet voor.
Uit België zijn er slechts twee historische records en wordt ze thans als uitgestorven beschouwd. In Frankrijk wordt de viervlekmier grofweg onder de lijn Nantes-Straatsburg gevonden. In Duitsland ontbreekt de soort in het westen en noorden, maar lijkt er wel sprake van een duidelijke noordwaartse uitbreiding. Dat de soort Nederland heeft bereikt past in dit laatste patroon.
Het is de vraag hoe de viervlekmier het Dommeldal bereikt heeft. Zeker gezien het feit dat er geen recente waarnemingen zijn in België. Een flink ’sprong’ door een bevruchte gevleugelde koningin is bij mieren natuurlijk altijd een mogelijkheid. Deze soort is echter lastig te vinden en hierdoor speelt hoogstwaarschijnlijk ook een sterk waarnemerseffect. Het zou dus kunnen dat ze al langere tijd aan een opmars naar het noorden (vanuit Frankrijk) en/of oosten (vanuit Duitsland) bezig is, maar dat dat simpelweg niet is opgemerkt.
Toekomst
In Zuid-Europa is de viervlekmier zeker geen zeldzaamheid. Ze staat wel op rode lijsten van landen van Midden- en Noord-Europa, zoals die van Noorwegen, Duitsland en Neder-Oostenrijk. Toekomstige inventarisaties in Nederland moeten uitwijzen of de locatie in het Dommeldal een unieke, geïsoleerde en dus kwetsbare populatie bevat, of dat de viervlekmier toch al op meer plekken aanwezig is en/of zich gaat uitbreiden onder invloed van het opwarmende klimaat.
