Hulpmiddel voor monitoring taxuskevers

Taxuskevers zijn vaak een hardnekkig probleem voor de hovenier. De oorzaak en omvang van het probleem zijn lastig vast te stellen (zeker ondergronds), net als de effectiviteit van de bestrijding. Entomoloog Rob van Tol bedacht daarom de Weevil Lure lokstof en de Weevil Grip val waarmee je taxuskevers kunt vangen en zo de plaag monitoren.

De taxuskevers of gegroefde lapsnuitkever Otiorhynchus sulcatus behoort volgens Rob van Tol, entomoloog bij de Wageningen Universiteit & Research tot de lastige plagen: „Bij slakken of bladluizen zie je de schade en de veroorzakers vaak in één beeld. Schade door de taxuskever is niet altijd even makkelijk te herkennen en de veroorzakers zie je meestal niet.”

Schade door volwassen kevers lijkt op slakkenvraat. Er zijn wel een paar richtlijnen om het onderscheid te zien. De vraat van slakken is vaak zichtbaar als wat grotere egale ovale vraatplekken aan de rand maar ook in het midden van het blad. Taxuskever geeft kleinere vraatplekken die altijd vanaf de rand en nooit centraal in het blad te vinden zijn. Ook is het te herkennen aan de plantensoorten die worden aangetast. Planten als Hosta worden bijvoorbeeld niet of nauwelijks door taxuskever aangetast maar juist wel door slakken.

Ook aantasting door larven is moeilijk te herkennen. In de volle grond zijn de beestjes zelf bijna onmogelijk te zien. De larven vreten in het najaar en de winter door (als de temperatuur boven ca 3°C is) en wanneer planten in het voorjaar niet of slecht uitlopen, zijn er vaak meerdere redenen te bedenken waarom dat zo zou kunnen zijn.

In potten kun je de aantasting alleen herkennen door de kluit uit de pot te trekken. Als er een deel van de wortels verrot of niet aanwezig is rondom de gehele kluit is dat verdacht. Soms kun je de larven dan aan de rand zien, maar heel vaak ook niet omdat ze meer in het midden in de pot zitten. De nieuw ontwikkelde waarnemingshulpmiddelen kunnen naar verwachting een goede bijdrage leveren in het koppelen van vraatschade aan de taxuskever.

Krans met plooien
De Weevil Grip is een soort krans met veel plooien die je om de stamvoet van bijvoorbeeld een heester plaatst. De krans biedt een schuilmogelijkheid. Wanneer de taxuskever terugkeert uit de struik na een nachtelijke vreetpartij is deze krans de eerste plek die hij tegenkomt die een aantrekkelijke rust/schuilplaats biedt. Uit proeven blijkt dat de kevers hiervan graag gebruik maken.

De kevers worden niet vastgehouden in de Weevil Grip. Overdag als ze zich erin schuilhouden moet je de krans weghalen en de kevers eruit verwijderen. Zo kun je in de gaten houden hoe de plaag zich ontwikkeld en en passant een deel van de kevers ’wegmonitoren’.

Weevil Lure is een lokstof die is ontwikkeld op basis stoffen die in planten voorkomen die de kevers graag eten. Uit ’antenneproeven’ met taxuskevers blijkt dat de dieren met hun antennes minieme hoeveelheden van de stof kunnen detecteren en hierop af komen. De lokstof vergroot de werking van de Weevil Grip met een factor 2 tot 4.

Bestrijding
De bestrijding van de taxuskever is ook al niet eenvoudig. De meest gebruikte manier is het de plaag ondergronds bestrijden met aaltjes. Het tijdstip en de omstandigheden daarbij zijn cruciaal.

De zomer is vaak het moment waarop mensen willen ingrijpen omdat de aantasting dan opvalt door de vraatschade van de volwassen kevers. Juist dan heeft bestrijding echter niet veel zin volgens Van Tol: „Als de kevers er eenmaal zijn moeten ze eerst nog eieren leggen (vanaf de tweede helft van juni tot en met augustus) en aangezien de aaltjes alleen de wat grotere larven en niet de eieren en jongste larvenstadia pakken, is het rendement van aaltjestoepassing zo laat mogelijk in het jaar het grootst.”

Aan die bestrijdingsperiode zijn echter grenzen vanwege de bodemtemperatuur (minimaal 12 C voor 7 tot 14 dagen). Van Tol: „Daarom is de beste toepassingsperiode van half september tot half oktober. Wie het zich kan veroorloven past dan nog een tweede keer aaltjes toe in het voorjaar om de ’ontsnappers’ van het najaar alsnog te doden voor ze kever worden. Dat komt ook weer nauw met bodemtemperatuur en de periode tot de kevers uitkomen. Grofweg is voorjaarstoepassing optimaal in de periode eind april tot eind mei.”

In de zomer kun je vervolgens met de Weevil Grip vaststellen hoe effectief de bestrijding geweest is. Minder of geen kevers in vergelijk met jaar ervoor geeft dan veel informatie. „Bij het toepassen van aaltjes is het overigens van belang dat de bodem goed doornat is”, geeft Van Tol aan. „Daarom zeg ik altijd: de grond meerdere uren beregenen voordat aaltjes worden toegepast. Of nog beter: midden in de regen of kort erna toepassen. Grond moet minimaal enkele dagen goed nat blijven en dan zouden de aaltjes hun werk eigenlijk wel gedaan moeten hebben.”

Wegvangen en plaagdruk
Of massaal wegvangen met de nieuwe Weevil Grip helpt om minder larven-aantasting te krijgen is iets wat de praktijk nog moet uitwijzen. Van Tol: „We weten het nog niet maar doen wat kleine proeven bij particulieren. Er moeten dan toch ook flink wat vallen worden neergelegd en regelmatig kevers uitgehaald worden om dat mogelijk te maken.”

Vroeg beginnen met het wegvangen van kevers is wel een manier om te voorkomen dat ze eitjes leggen. Het duurt ongeveer vier weken na uitkomst voordat ze eieren leggen. Dus alle kevers in die in deze periode gevangen worden, blijven in elk geval kinderloos.

Het belangrijkste is volgens Van Tol echter dat als je de hele zomer door kevers blijft vinden in de vallen, je onherroepelijk schade door larven gaat krijgen. Dan is het toepassen van aaltjes in het najaar dus zeker van waarde.

De Weevil Grip en Weevil lure worden vanaf 2019 op de markt gebracht door Agri Gripping.