Als het aan Wageningen UR ligt, hoeft natuurrubber niet langer uit exotische landen geïmporteerd te worden. In het programma Drive4EU werken onderzoekers samen met partners aan een Europese productieketen voor rubber uit Russische paardenbloem. Hiermee wordt ingespeeld op het dreigend tekort aan natuurrubber in de wereld en wordt de EU minder afhankelijk van import.
Een paardenbloem uit Kazachstan, die goed in ons klimaat groeit, bevat maximaal 15 procent latex. Nu levert een hectare hooguit 200 kilo rubber op. „Die opbrengst kan omhoog door veredeling en een betere teeltmethode”, aldus onderzoeker Ingrid van der Meer. „We willen toe naar 1.000 kilo per hectare, maar dat zal nog wel een tiental jaren duren.”
Een belangrijk deel van het veredelingsonderzoek is gericht op de ontwikkeling van dikkere wortels, omdat daar de meeste latex zich ophoopt. Hiertoe wordt de Russische variant gekruist met grotere wilde soorten.
Slijtvaste autobanden
Banden zijn de grootste slokop van natuurrubber met 70 procent van de wereldproductie, die zich concentreert in Thailand, Maleisië en Indonesië. Inmiddels heeft een bandenfabrikant aangetoond dat met latex uit paardenbloemen sterke en slijtvaste autobanden zijn te maken. De grip op een nat wegdek zou zelfs beter zijn dan van conventionele banden.
Behalve autobanden wordt natuurrubber ook gebruikt voor operatiehandschoenen en slangen voor de medische wereld. In de bouw wordt het toegepast als gevelbekleding, dak- en vloerbedekking of afdichting en in lijmen en coatings. Al met al worden uit natuurrubber meer dan 40.000 producten gemaakt.
Het EU project mikt naast rubber ook op inuline uit de paardenbloem. Na het winnen van rubber blijft 40 procent inuline over, een laag calorische zoetstof die nu uit cichorei wordt gewonnen. Dit suikermolecuul wordt door de voedselindustrie verwerkt in siropen en als prebioticum in yoghurtdrankjes gestopt. „Maar dat is een kleine markt”, zegt Van der Meer. „Wij splitsen het fructosepolymeer liever op voor de omzetting naar furaanchemicaliën. Daar kun je bijvoorbeeld afbreekbare petflessen van maken. Dat is een veel grotere afzetmarkt”.
De paardenbloemen worden geteeld op proefboerderij De Rusthoeve in Colijnsplaat. „Een heel uitdagend project”, zegt Charlotte van Sluijs van het agrarisch innovatiecentrum. „Het zaaien lukte niet, dus dat hebben we laten doen. We hebben handmatig 200.000 plantjes op een hectare geplant. Volgende week gaan we weer planten. Dit keer met een speciaal daarvoor aangepaste machine.”
200 kilo rubber is echt een enorme winst uit een hectare, vooral als je bedenkt hoe snel de paardenbloem groeit. Dat er ook inuline gewonnen wordt dat wist ik niet, Twee vliegen in een klap, zou je kunnen zeggen. https://www.foban.nl/nl