Aan het eind van de les geeft hij het dan toch maar op: ‘Ik zeg gewoon onkruid hoor’. Onze docent Jan Hartkoorn, die wekelijks de theorielessen geeft, heeft ons dan net in het half uur daarvoor uitgelegd dat we dit jaar een herbarium moeten maken. Ofwel een verzameling van dertig gedroogde planten die in het wild hier in Nederland voorkomen en spontaan komen aanwaaien als er niet beheerd wordt. Ook wel onkruiden genoemd.
Pardon? Onkruiden? Die term impliceert dat de planten ongewenst zijn en voornamelijk voor veel last zorgen. Maar klaproos, kamille, smeerwortel, akkerdistel en boerenwormkruid, die allemaal op het lijstje staan, dat zijn toch prachtige planten? Die kun je toch niet over één kam scheren met heermoes, akkerwinde, kweekgras of brandnetels? Bij meer van ons roept de term onkruid zoveel weerstand op dat Jan om ons terwille te zijn maar overgaat op de term ‘inheemse kruidachtigen’.
De term ‘onkruid’ is een verwarrend begrip, een definitie die er nog het meest in de buurt komt, is zoiets als ‘spontaan opgekomen vegetatie anders dan de eigenaar wenst of bedoeld had’. Een van mijn mede-cursisten illustreert dit met verve, wanneer ik Jan later vraag waarom we Lamium zowel als vaste plant voor de tuin moeten leren, maar we hem ook kunnen drogen als onkruid voor ons herbarium. Want wat is het nu? ‘Dat ligt aan wie je opdrachtgever is. Vandaag heb ik er nog bossen van weggehaald.’
Wat de een dus onkruid noemt, is dat voor de ander niet. Het zal ook wel met de tijdsgeest te maken hebben. Dit jaar stonden bijvoorbeeld de showtuinen op de Chelsea Flower Show vol met Anthriscus sylvestris, het doodgewone fluitenkruid. Blijkbaar is voor de topontwerpers van nu dit ‘onkruid’ de moeite van het showen waard. Dit ontlokte aan een van de trouwe bezoekers van de show echter de opmerking: ‘Hiervoor hoef ik toch niet naar de CFS te komen, cow parsley kan ik overal zien.’
Hoe dan ook, noem het onkruid of inheemse kruidachtigen, ik heb me voorgenomen om mijn herbarium te vullen met de mooiste exemplaren. Er liggen er al tien te drogen.
