De periode tussen kerst en oud en nieuw is altijd een goede tijd om even bij te lezen. Naast de eindejaarsbijlages van kranten en tijdschriften probeer ik minstens één boek te lezen. Momenteel ligt op mijn nachtkastje De Hongerige Stad van Carolyn Steel.
Het boek is in 2011 in het Nederlands vertaald in het kader van het Haagse project Foodprint door centrum voor kunst en architectuur Stroom. Carolyn Steel laat in haar boek de verhouding door de eeuwen zien tussen stad en platteland aan de hand van de voedselvoorziening van steden.
Wat meteen opvalt is dat onze relatie met de natuur niet altijd zo geweest is als nu. De Romeinen bijvoorbeeld, de eerste echte stedenbouwers, moesten niets hebben van wilde natuur. Landbouwgrond was tot daar aan toe, maar ook die moest buiten de stad worden gehouden.
Ook grappig is om te zien hoe de verhoudingen binnen Europa totaal omgekeerd lagen in die tijd. De Romeinen vonden Noord-Europeanen maar luilakken die zich enkel bezig hielden met jagen in hun eeuwige wouden, maar wie het ontbrak aan ijver en discipline om zich met landbouw bezig te houden. Aardig om in het achterhoofd te houden in het licht van de actuele discussie over ‘luie Zuid-Europeanen’ en knoflooklanden.
Wat verder opvalt is dat de stad eigenlijk altijd met de rug naar de natuur heeft gestaan. Zo waren in het industriële tijdperk steden stinkende plekken waar de lucht door rook en smog werd verduisterd. Uit deze periode stamt de hedendaagse hang naar ongerepte natuur en onze romantische, geïdealiseerde visie op flora en fauna. Wat dat betreft vormt de recente film De Nieuwe Wildernis misschien wel een breekpunt in onze kijk op de natuur, en zien we de natuur die ook meedogenloos kan zijn.
Intussen is ook een andere trend zichtbaar, waarbij natuur steeds meer wordt geïntegreerd met de stad. Met een wat vreemde term zijn we dit stadslandbouw gaan noemen. Met landbouw heeft het natuurlijk niets te maken, maar misschien zien we voor het eerst in het bestaan van de mensheid het streven naar een balans tussen natuur en stedelijke omgeving. Dat dit geen luxe is maar een noodzakelijke ontwikkeling, laat Steel zien met simpele statistieken. Zo beslaan steden slechts 2% van het aardoppervlak maar leggen ze beslag op 75% van alle natuurlijke hulpbronnen. Dat moet een keer mis gaan.
Hoe we eten en ons voeden, bepaalt ook in grote mate hoe ons landschap, onze natuur er uit ziet. Ook daarom is dit boek een aanrader voor iedereen die zich met tuin- en landschapsinrichting bezig houdt. Dus mocht u nog op zoek zijn naar leesvoer voor de feestdagen, dan kan ik De Hongerige Stad van harte aanbevelen. Lees smakelijk!
