Groene gevels: bouwstenen voor klimaatadaptieve steden

Gevelgroen biedt een oplossing voor klimaatbestendige, duurzame steden: meer planten integreren op gevels is een noodzaak om extreme temperaturen, hevige regenval en een verarming van de biodiversiteit in verstedelijkte gebieden tegen te gaan. Deze boodschap klonk onlangs op het event ‘Groene gevels: bouwstenen voor klimaatadpatieve steden’ in het Belgische Destelbergen.

Tijdens de bijeenkomst op het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) spraken internationale topsprekers en specialisten van diverse onderzoekscentra zoals WTCB, PCS en Centexbel, Universiteit Antwerpen en beroepsorganisaties NAV, VCB, Bouwunie, AVBS en BFG. De centrale boodschap luidde: De tijd van saaie grijze gevels in het straatbeeld is voorbij, luchtzuiverende muurtuinen worden de nieuwe trend.

De Oostenrijkse Vera Enzi, internationaal expert in groene infrastructuur, lichtte het Europese beleid toe en toonde inspirerende projecten uit heel Europa. Het gerenommeerde Belgische architectenbureau Xaveer De Geyter Architects (XDGA) presenteerde ‘Melopee’, het Gentse voorbeeldproject van grondgebonden groene gevels.

Het Italiaanse architectenbureau BOERI presenteerde de wereldwijd bekende, baanbrekende, groene projecten zoals de Bosco Verticale in Milaan en recente projecten zoals de groene sociale woontoren in Eindhoven, een verticaal bos in Utrecht en het Palazzo Verde in Antwerpen.

Tijdens het middagprogramma deelden vakspecialisten hun kennis over groene gevels. Diverse thema’s kwamen voorbij zoals plantkeuze, innovatieve substraten en klimhulp, waterbeheer (hoeveelheid toevoerwater, kwaliteit en recyclagemogelijkheden van het afvalwater), milieu-aspecten (resultaten LCA-studie), akoestiek (resultaten van metingen op groene wanden, waaruit blijkt dat ze interessant zijn voor geluidsabsorptie), irrigatie en onderhoud (met presentatie van een alternatief irrigatiesysteem, ontwikkeld in Vlaanderen en praktische uitleg over het onderhoud van groene wanden), de relatie tussen vegetatie en constructie (met focus op bomen: ruimte voor wortels en aandachtspunten bij aanplant) en waterzuivering (haalbaarheidsstudie naar de waterzuiverende capaciteit van groene wanden).

Prof. Roeland Samson van Universiteit Antwerpen demonstreerde één van de belangrijkste troeven van groene gevels: verticale tuinen zuiveren lucht van fijnstof en andere vervuilende stoffen. Hij presenteerde de resultaten van wetenschappelijk onderzoek dat dit onderbouwt en gaf aan wat de aandachtspunten zijn om de luchtzuiverende eigenschappen van groene gevels te optimaliseren. Zo spelen de aanplant en de plantkeuze een grote rol. Het komt er niet alleen op aan om op specifieke plaatsen groene wanden te creëren, maar ook ze op een specifieke manier op te bouwen.

Simon Perneel, voorzitter van de Belgische Federatie Gevel- en Dakgroen blikte vooruit naar de toekomst. Zullen we evolueren naar blauwgroene steden, met meer water en meer vegetatie? Welke kansen biedt dit voor welzijn en welvaart in Vlaanderen? Het project EcoCities van UHasselt brengt de ecosysteemdiensten van groene gevels en groendaken in kaart en zal een tool opleveren waarmee de economische valorisatie van groene wanden becijferd zal kunnen worden.

Ir.-architect Filip Dobbels, projectcoördinator ‘Groen Bouwen’ bij het WTCB, rondde de studiedag af met een samenvatting van de resultaten van het onderzoeksproject ‘Groen Bouwen, groene gevels voor duurzame gebouwen en steden’. Met steun van de Vlaamse overheid is gedurende vier jaar kennis over gevelgroen opgebouwd door het Belgische onderzoekscentrum voor de bouwsector (WTCB), onderzoekscentra voor sierteelt (PCS) en textiel (Centexbel), Universiteit Antwerpen en beroepsorganisaties van architecten, bouw- en tuinaannemers (NAV, VCB, Bouwunie, AVBS, BFG).

Dankzij het onderzoek is er in Vlaanderen meer objectieve en gefundeerde kennis over de voordelen en uitdagingen van groene wanden en een sterkere knowhow van de technieken en aandachtspunten. Bestaande systemen, technieken en materialen zijn geoptimaliseerd en nieuwe werden ontwikkeld. Innovaties werden onderzocht, zodat hun implementatie in de praktijk vergroot kan worden.

Zo kan een groeibegrenzer helpen om een grondgebonden groene gevel binnen de perken te houden en snoeiwerk te reduceren. Door middel van Super Absorberende Polymeren (SAP) kan de kwaliteit van substraten aanzienlijk worden verbeterd, waardoor groene wanden minder gevoelig zijn voor langdurige droogte.

Via de projectwebsite www.gevelgroen.be worden de resultaten van het project verder verspreid.