Droogte legt kwetsbare plekken bloot

De droogte heeft de nodige sporen achter gelaten in het openbaar groen. Maar de verschillen zijn groot; waar planten op de ene plek gewoon groen en fris ogen, zijn andere plantvakken compleet afgestorven. Met René Priem van de gemeente Leidschendam-Voorburg maken we een rondje door de gemeente om de balans op te maken.

Bij het stadskantoor van Leidschendam-Voorburg staan de bomen en struiken er groen bij. „Maar dat is niet overal in de gemeente het geval”, vertelt groenbeheerder René Priem. „Het verschil in zichtbare schade is groot. Op de ene plek lijkt er na een aantal buien van afgelopen weken nauwelijks iets aan de hand, terwijl op andere plekken de beplanting er dood en dor bij staat.”

De verschillen in schadebeeld zijn vaak wel te verklaren, meent Priem. „Wij zien bijvoorbeeld veel schade op de Sijtwendetunnel en op de begraafplaats. Bij de Sijtwendetunnel staat de beplanting echt op een tunnelbak. Hier is geen sprake van grondwater. Natuurlijk is er wel een zekere waterberging in de grond na het vallen van regen, maar deze bron raakt uitgeput als er langdurig geen regen valt. De begraafplaats is ook een aparte plek in onze gemeente, die hoger ligt en een zandgrondslag heeft, waardoor je bij langdurige droogte eerder problemen krijgt.”

Als eerste bezoeken we de Sijtwendetunnel. Hier blijkt dat lang niet alle beplanting even zwaar te lijden heeft gehad van de droogte. Priem wijst naar een beplantingsvak met Hydrangea. Het hele vak staat er dood en dor bij. „Een plantensoort die voorheen nooit echt op deze manier werd toegepast, maar de laatste jaren meer in de belangstelling staat als plant voor het openbaar groen.” De meerderheid van de Hydrangea blijkt ook bij nadere inspectie echt dood, maar her en der komt er onderuit de plant weer een enkele groene spruit tevoorschijn. „De uitloop is echter onvoldoende om te kunnen vertrouwen op een goede afloop. Het plantvak zal waarschijnlijk in zijn totaliteit moeten worden vervangen”, verwacht Priem.
Ook een deel de bomen op de Sijtwendetunnel staat er niet florissant bij. „Met name berken hebben het opvallend zwaar dit jaar. Dat zien we hier, maar ook elders in de gemeente. Een soort waarvan je eigenlijk zou verwachten dat ze beter bestand zijn tegen droge periodes.”
Een Parrotia staat er maar bruin bij. Maar een nadere inspectie laat zien dat de plant overal weer groen uitloopt. „Je ziet een groot verschil in herstellend vermogen van de planten. Waar sommige planten echt dood zijn gegaan, blijken andere alleen in een soort van rust te zijn gegaan. Nu de omstandigheden verbeteren, lopen ze weer uit.”

Inboeten

Of de planten al dan niet herstellen is lastig in te schatten. „Van sommige soorten is het herstel zichtbaar, van andere niet. Daarnaast heb je ook met een openbare ruimte te maken die visueel aantrekkelijk moet zijn. Bij plantvakken zoals met de Hydrangea, kunnen we eigenlijk niet een jaar wachten om te kijken of het zich eventueel voldoende herstelt. Van dergelijke vakken zal binnenkort toch besloten worden dat ze vervangen moeten worden. Inboeten doen wij bij voorkeur in het najaar, omdat het beter voor de planten is”, vertelt Priem.
Voor een deel van de heestervakken en vaste planten zal daarom vervanging worden aangeplant. Voor de bomen ligt dat iets genuanceerder, meent Priem. „Van veel bomen verwacht ik dat ze zich uiteindelijk zullen herstellen, maar dat zal dit najaar niet echt meer zichtbaar worden. Bovendien is het vervangen van bomen ook een grotere kostenpost. Bomen zullen daarom bij twijfel blijven staan. Mocht volgend jaar alsnog blijken dat het herstel uitblijft of onvoldoende is, dat zullen we alsnog tot vervanging over moeten gaan.”

Conifeer versus mediterraan

Op de begraafplaats valt gelijk op dat met name Thuja moeite heeft gehad met de droogte. Ook in Taxus is schade zichtbaar, maar waar bij Taxus sprake is van taksterfte, is Thuja grotendeel of in zijn geheel bruin verkleurd. „Ik verwacht niet dat dit nog goedkomt”, schat Priem in. Door de grote hoeveelheid hagen op de begraafplaats heeft de uitval van Thuja grote impact. „Raar is echter dat de schade wisselt. Nieuwere aanplant heeft veel schade, maar in de oudere aanplant zijn sommige Thuja-hagen helemaal bruin, terwijl anderen her en der bruine plekken hebben. Een verklaring hiervoor heb ik niet.”
Anderzijds laat de begraafplaats ook sortiment zien dat erg goed door de droogte is gekomen. „De begraafplaats is voor ons een beetje een proeftuin waar we nieuwe of onbekende soorten testen. Opvallend is dat met name mediterrane soorten het goed hebben gedaan zoals Acer monspessulanum, de japanse mispel Eriobotrya japonica, Melia azedarach en Maclura pomifera. Hamamelis heeft het moeilijk gehad, maar herstelt nu goed. Hamamelis is niet nieuw, maar op de begraafplaats staan er die we als boom opkronen. Kijken of ze zich dan voor andere toepassingen in het openbaar groen lenen. Deze zomer heeft ons wat dat betreft een schat aan informatie opgeleverd. Over soorten die misschien richting toekomst extra waarde hebben, maar ook waar de zwakke plekken in onze aanplantingen zitten. De droogte laat namelijk zien wat de kwetsbare plekken zijn in je groen.” De redenen van kwetsbaarheid zijn divers. Dat kan te maken hebben met grondslag, voorbereidingen van opplantingen of sortiment. „Punten die komende winter onder de loep worden genomen.”