De eerste eikenprocessierupsen zijn uit het ei gekomen. Uit verschillende delen van het land komen meldingen van eerste waarnemingen. In het insectenstation in Mill, Noord-Brabant zijn de eerste eitjes op 9 april uitgekomen. De eipakketjes in het Eikenprocessierupsenstation in Dieverbrug, Drenthe, kwamen op 10 april uit. Ook in Obbicht in de gemeente Sittard-Geleen zijn eikenprocessierupsen waargenomen. Dat betekent dat waarschijnlijk in heel Nederland de eerste eikenprocessierupsen uit het ei gekropen zijn.
Koude maart
Het eikenprocessierupsseizoen is dus begonnen. De kou in maart heeft voor enige vertraging gezorgd. Ze kwamen daardoor niet, zoals het Kenniscentrum Eikenprocessierups in maart nog verwachtte, in de eerste week van april uit, maar op 9 april. In de derde of vierde week van mei krijgen ze vermoedelijk hun brandharen.
De rupsen zullen nog even moeten wachten totdat hun voedselbron, eikenblad, beschikbaar komt. Op grond van temperatuursomberekeningen verwacht het Kenniscentrum Eikenprocessierups dat de eerste 5 procent van de zomereiken al op 13 april hun eerste bladeren zullen ontplooien. Rond 21 april zal de helft van de eikenbomen met hun bladontplooiing zijn gestart. De laatste bomen zullen pas in de eerste week van mei in blad komen.
De komende periode van eikenbladontplooiing is bepalend voor het moment waarop de rupsen voldoende voedsel hebben om zich te ontwikkelen en te vervellen. De rupsen kunnen het in principe lang volhouden zonder eten. Probleem is wel dat ze langer onbeschermd op de takken moeten verblijven. Het risico om door vogels opgegeten te worden neemt hierdoor toe.
Zeer vorstbestendig
Eerder toonden experimenten aan dat eitjes van eikenprocessierupsen temperaturen van -17 graden Celsius kunnen overleven. Dit jaar heeft het Kenniscentrum eipakketjes uit Noord-Brabant, Drenthe en Zuid-Holland, en net uitgekomen rupsen twee weken in een diepvries op -22 graden Celsius gestopt. Zodra ze uit de vriezer kwamen, werden ze opgewarmd tot ongeveer 20 graden Celsius. Binnen enkele uren kwamen twee eipakketjes al uit en is wederom vastgesteld dat vorst de overwintering van de rupsen niet beïnvloedt. Misschien nog verrassender was dat ook de kleine rupsjes na het ontdooien gewoon weer tot leven kwamen. De ’diepvriesrupsen’ zijn buiten gezet zodat hun ontwikkeling gevolgd ka worden (zie filmpje van Silvia Hellingman hieronder).
Op de foto’s van de rupsjes en de film is goed te zien dat de rupsen behaard zijn. Dit zijn echter niet de brandharen. Die krijgen ze pas in het vierde larvestadium. Met de huidige temperatuurverwachting verwachten de experts van het Kenniscentrum Eikenprocessierups dat de eerste brandharen pas in de derde of vierde week van mei tevoorschijn komen.
Lees hier meer over de eerste eikenprocessierupsen van dit jaar.
