Compost mag straks binnen Europa als product de grens over. De compostsector juicht de felbegeerde productstatus toe, maar maakt zich zorgen over de consequenties van de herziene meststoffenverordening. Ook voor ’ontdoeners’ van organisch afval kan dit financiële gevolgen hebben. Dat meldt de Vereniging Afvalbedrijven op haar website.
Een nieuwe Europese meststoffenverordening is aanstaande, als onderdeel van het Circular Economy Package. Compost en digestaat worden als nieuwe categorie opgenomen in de verordening. De meststoffen – gemaakt van organische reststromen – krijgen hiermee een opwaardering. Voortaan mogen ze als product vrij de interne Europese markt op.
CE-markering
Gaat compost straks de landsgrens over, dan staat het niet meer te boek als afvalstof, maar als een product met CE-markering. De markering geeft aan dat het product voldoet aan de wettelijke eisen. De composteersector juicht de productstatus toe. De sector ziet nieuwe exportkansen en verwacht een Europese stimulans voor hergebruik van organische reststromen.
Over het uitgangspunt van de herziening van de Europese meststoffenwetgeving is Arjen Brinkmann, directeur van de Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) te spreken. „De Europese Commissie wil hergebruik van reststromen als meststof vergemakkelijken. Dat is positief en in lijn met de dingen die we in Nederland al doen.”
De composteersector maakt zich echter zorgen over de uitwerking van het huidige voorstel van de Europese Commissie. De herziening stelt nieuwe hygiënisatie-eisen aan meststoffen, waaronder compost. Deze eisen zijn bedoeld om schadelijke onkruidzaden en ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen en andere micro-organismen, te doden.
Tijd-temperatuurprofiel
Voor de hygiënisatie schrijft de herziening voor compost een zogeheten tijd-temperatuurprofiel voor: een combinatie van een composteringsduur en een temperatuur. Het huidige voorstel geeft vier opties: 14 dagen met 55 graden Celsius, 7 dagen met 60 graden Celsius, 5 dagen met 65 graden Celsius of een dag met 70 graden Celsius.
Nederlandse composteerbedrijven hanteren een tijd-temperatuur-profiel dat past bij de installatie en compost oplevert van goede kwaliteit, aldus de vereniging. Brinkmann: „Straks moeten alle composteerbedrijven kiezen uit één van de voorgestelde combinaties. Dat betekent dat de Nederlandse sector aan veel strengere proceseisen moet voldoen en het materiaal op een heel andere manier behandeld moet worden”.
Hogere kosten ontdoen van organisch afval
Worden de eisen doorgevoerd, dan heeft dat grote, financiële consequenties voor de Nederlandse composteersector. Brinkmann: „Niet alleen de composteerbedrijven, ook ontdoeners van organisch afval moeten met deze profielen dieper in de buidel tasten, zonder dat is aangetoond dat ze met de strenge eisen extra kwaliteit leveren of extra veiligheid inbouwen.”
Nederland staat flexibiliteit toe. „Het tijd-temperatuurprofiel verschilt per installatie. Daarmee doen we in Nederland recht aan de praktijk, aan de diversiteit van installaties”, legt Brinkmann uit. De Nederlandse aanpak volstaat. Nederlandse verwerkers nemen geregeld monsters, waaruit blijkt dat het compost vrij is van ziektekiemen. Van calamiteiten met ziekteverwekkers is tot dusver geen sprake. „In Nederlandse compost zijn nog nooit problemen aangetoond.”
Keurcompost of CE-compost?
Met de komst van de herziene Europese meststoffenwetgeving komt straks compost op de markt met een CE-keurmerk. Nederland kent echter al een keurmerk, namelijk Keurcompost, een gezamenlijk initiatief van de Vereniging Afvalbedrijven en de Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR).
Keurcompost stelt wat betreft de toegestane verontreiniging strengere eisen dan de meststoffenverordening. De Nederlandse composteersector heeft met de akkerbouw afgesproken om het aandeel ’bodemvreemde bestanddelen’, zoals plastic en glas, zeer laag te houden.
Brinkmann vreest voor verwarring door beide keurmerken. „We willen niet dat er straks compost uit andere landen geïmporteerd wordt – keurig met een CE-label dat kwaliteit uitdraagt – met een veel hoger aandeel plastic en glas dan compost met het keurmerk Keurcompost. Terwijl Nederlandse compost met Keurcompost een tien keer zo lage verontreiniging bevat, maar géén CE-label draagt. Zo ontstaat verwarring in de markt. Afnemers vragen zich dan af: wat is dan het product met de beste kwaliteit?”
Motivering ontbreekt
Plantenziektekundige Aad Termorshuizen heeft in opdracht van de Vereniging Afvalbedrijven de Europese meststoffenwetgeving onder de loep genomen. Volgens hem ontbreekt de motivering om voor de tijd-temperatuurprofielen te kiezen.
Een hogere temperatuur en/of langere composteringsduur bieden bovendien volgens Termorshuizen niet altijd een betere bescherming tegen pathogenen en onkruidzaden. Niet alleen temperatuur en composteringsduur spelen bij afdoding een rol.
Volgens de plantenziektekundige zijn er ook andere factoren die bepalen of pathogenen en onkruidzaden worden gedood, zoals het vochtgehalte. „Door het vochtgehalte te optimaliseren kun je waarschijnlijk toe met een milder tijd-temperatuurprofiel”, stelt hij. Soms lijken lagere temperaturen zelfs noodzakelijk. Zo kan het tabaksmozaïekvirus een temperatuur van 100 graden Celsius overleven, maar verliest het virus de strijd van bepaalde micro-organismen, die het best gedijen bij 25 tot 35 graden Celsius. „Maar daar is meer onderzoek voor nodig.”
