’Hovenier is een biotooparchitect’

De klassieke hovenier bestaat niet meer, net zomin als een tuin- en landschapsarchitect of stedenbouwkundige. Nee, als vakman in het groen ben je een biotoop- of natuurarchitect, volgens tuinarchitect Bert Huls. „De natuur begint buiten, ongeacht waar je bent.’’

Die stelling poneerde hij tijdens de bijeenkomst van het VHG Platform Ontwerpers van branchevereniging VHG op maandag 12 november. In de sfeervolle omgeving van de Heerlijkheidt Mariënwaerdt in de Gelderse Betuwe hield Huls – een voordracht met de titel ’I am nature’. Voor zo’n dertig tuinontwerpers en hoveniers pleitte hij voor meer natuurinclusief en interdisciplinair denken.

Functies integreren

Volgens Huls heeft het vakgebied door de huidige klimatologische en maatschappelijke ontwikkelingen een andere opgave gekregen. Ongeacht waar je bent, bestaat die uit het creëren van meer natuur, terwijl tegelijkertijd daarin op een slimme manier allerlei andere functies zijn geïntegreerd. Denk bijvoorbeeld aan wateropvang, eetbaar groen en speelnatuur. Daarom spreekt hij ook liever over biotooparchitecten in plaats van hovenier, tuinontwerper of architect. Omdat er in die nieuwe opgave geen producten, tuinen of leefomgevingen worden gecreëerd, maar systemen of biotopen, waarin alles met elkaar samenhangt.

Mountainbikeroute

Een voorbeeld waarin hijzelf functies met natuur heeft gecombineerd, is een voormalige vuilstort in Bergen op Zoom. Daarbovenop is een nieuwe mountainbikeroute gerealiseerd, de groene ruimtes daartussen zijn specifiek ingericht voor vlinders. Zelfs de kleinste inrichtingselementen dragen bij aan de vlindervriendelijkheid. Zo geven ruwhouten paaltjes de route aan, terwijl die ook schuilgelegenheid bieden zodat er jaarlijks een extra vlindergeneratie kan ontpoppen, in tegenstelling tot wanneer er bijvoorbeeld gladde paaltjes zouden zijn gebruikt. De specifieke recreatiefunctie blijkt volgens Huls heel goed te combineren met de natuurfunctie.

’Openbare ruimte begint in de tuin’

Die nieuwe opgave geldt niet alleen voor de openbare ruimte, maar zeer zeker ook voor de particuliere tuin „Die kun je niet los zien van zijn omgeving, de openbare ruimte begint daar al.’’ Dat wat je in de tuin doet, heeft invloed op de omgeving en andersom. Denk aan insecten en vogels of het thema wateropvang. Wat Huls betreft zou de overgang van privé-terrein naar openbaar daarom wel wat minder strikt mogen om een betere verbinding te kunnen leggen.

Na een rondleiding door de moes- en kruidentuinen van landgoed Mariënwaerdt, daagde Huls zijn gehoor uit om met elkaar na te denken over de inrichting van een fictieve VHG Academy. Welke vakken zou je aan de jonge generatie willen geven? Waar zou je zelf meer over willen leren? En over welk vakgerelateerd onderwerp kun jij gepassioneerd vertellen, mocht je gevraagd worden voor een TED-talk?

Het betoog van Huls was niet aan dovenmansoren besteed, want de hoveniers en tuinontwerpers die tijdens het platform met elkaar in gesprek gingen, willen de nieuwe generatie – of het nu om mbo-scholieren of kinderen gaat – voor alles de waarde van groen bijbrengen, in de breedste zin van het woord. Dan gaat het niet alleen om alle positieve effecten van groen, maar ook om de verwondering over en de liefde voor de natuur en het weer leren kijken naar het groen. „Ze moeten in ieder geval mee naar buiten!’’ Daarnaast werden heel inhoudelijke onderwerpen genoemd als plantenkennis, bodemleer, watersystemen en biodiversiteit.

Behoefte aan ecologische kennis

De professionals zelf hebben door de veranderende vraag vanuit de opdrachtgevers behoefte aan meer ecologische kennis, willen weten hoe ze de nieuwste wetenschappelijke inzichten kunnen toepassen en welke bomen en planten ze het beste kunnen toepassen nu het klimaat verandert.