Het was bijna onvermijdelijk dat er geen brexit-akkoord zou komen op de EU-top van volgende week. Het geruzie van de afgelopen dagen heeft alle twijfels weggenomen. Nieuwe verkiezingen – die de weg vrijmaken voor het vinden van een echte oplossing – komen nu dichterbij.
De brexit-onderhandelingen in de aanloop naar de EU-top zijn weer een prachtig toneelstuk. Boris Johnson leek even wat water bij de wijn te doen. In zijn voorstellen bleef Noord-Ierland bijvoorbeeld onderdeel van de Europese markt. Daarmee ontwijkt hij het enorme struikelblok van hoe het verder moet met de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Tijdelijk. Want in zijn plan krijgt het Noord-Ierse bestuur elke vier jaar de kans om te stemmen of ze zich willen losmaken van de EU. Natuurlijk trapte de EU niet in die val, waarna het moddergooien kon beginnen.
Nieuwe ronde moddergooien
Na een telefoongesprek tussen de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Johnson op dinsdagochtend, vertelde een anonieme medewerker van de Britse premier dat de EU de eisen heeft aangescherpt. Merkel zou de besprekingen saboteren om zoveel mogelijk uit de onderhandelingen te halen en andere landen af te schrikken om ook Europa de rug toe te keren. Vervolgens beschuldigde EU-president Donald Tusk de Britse premier ervan dat hij alleen bezig was om een schuldige te zoeken voor het mislukken van de onderhandelingen, in plaats van op zoek te gaan naar een echte oplossing. Dat vingerwijzen komt voor meer ervaren volgers van het brexit-drama niet als een verrassing.
Zo gaat het gebeuren
Johnson heeft de steun nodig van de Noord-Ierse DUP en van de harde brexiteers in zijn partij. Hij kan geen concessies doen wanneer het aankomt op de grens met Ierland. Aan de andere kant is Europa solidair met Ierland, dat niets voelt voor een nieuwe muur aan de grens met Noord-Ierland. Door die tegenstelling was de kans dat er een oplossing gevonden kon worden bij voorbaat al heel klein. Maar totdat die deur definitief wordt dichtgegooid, is het voor beide kampen zaak om de schijn te wekken dat ze strijden voor de goede zaak. Het meest waarschijnlijke scenario is dat er geen akkoord komt op de EU-top van volgende week, waarna Johnson brexit-uitstel vraagt of opstapt. In dat geval zijn nieuwe verkiezingen in Groot-Brittannië bijna onvermijdelijk.
Voorschot op verkiezingen
Johnson nam daar woensdag al een voorschot op, door te beloven dat een No Deal-brexit bij een nieuwe verkiezing niet de boodschap wordt van de Conservatieve Partij. Ook heeft hij toegezegd niet samen te gaan werken met de Brexit Party van Nigel Farage. Labour-leider Jeremy Corbin zinspeelde eerder op een tweede brexit-referendum. Maar het is echter twijfelachtig of hij het aandurft om met die boodschap de verkiezingen in te gaan. Zo’n open oplossing kan kiezers naar andere partijen drijven die zich duidelijk achter brexit of bremain hebben geschaard, zoals de Liberal Democrats en de Brexit Party. Het Britse pond doet weer een stapje terug door de onzekerheid over hoe het brexit-uitstel er deze keer uitziet en over wat daarna komt. Om straks weer op te veren zodra duidelijk wordt dat een No Deal-brexit opnieuw wordt vermeden. Wordt vervolgd…
