Het uitstellen van de Brexit-stemming in het Britse Lagerhuis is geen meesterzet, maar een wanhoopsdaad. Het is een kwestie van tijd voordat premier Theresa May schaakmat staat.
De wijze waarop de Britse premier Theresa May door de Brexit-onderhandelingen stuntelt, doet denken aan het eerste potje van een beginnend schaker. Ruim een jaar geleden bracht ze zichzelf in een verloren positie door vervroegde verkiezingen uit te schrijven. May hoopte haar positie te versterken in de aanloop naar de onderhandelingen met de EU. In plaats daarvan raakte haar Conservatieve Partij de absolute meerderheid in het Lagerhuis kwijt. Nu is ze aangewezen op samenwerking met de Noord-Ierse DUP, die een onoverkomelijk struikelblok vormt bij het vinden van een oplossing voor de grens met Ierland.
May koopt tijd
Vervolgens verspeelde May één voor één al haar pionnen: een hele reeks ministers stapte op omdat ze zich niet konden vinden in de wijze waarop ze de Brexit-onderhandelingen aanpakte. Een nederlaag leek onafwendbaar, maar met een stukoffer slaagt May er nu in om nog wat tijd te winnen. De stemming over haar Brexit-akkoord met de EU – die gepland stond voor dinsdagavond – wordt voor onbepaalde tijd uitgesteld. May dreigde de stemming met een gigantisch verschil te verliezen.
In eigen land loopt May tegen een muur op, dus ligt het voor de hand dat ze haar geluk nu weer beproeft bij de EU. Het ontbijtbezoek aan minister president Mark Rutte van vanmorgen is een eerste zet in een wanhoopsoffensief om te proberen iets gunstigere Brexit-voorwaarden uit te onderhandelen. Verschillende EU-leiders hebben echter al duidelijk gemaakt dat May het moet doen met het akkoord dat er nu ligt. En ondertussen komt Brexit-dag (29 maart) steeds dichterbij. Het vervelende is dat de gevolgen dan eindeloos veel groter zijn dan bij een verliespotje van een jonge schaker.
Een No-deal Brexit kent alleen maar verliezers. De rekenkamer becijferde onlangs dat Nederland in dit scenario de komende jaren €2,3 miljard kwijt is aan extra EU-bijdragen, hogere douanekosten en andere zaken. Groot-Brittannië krijgt uiteraard de hardste klappen. Een recessie is dan onvermijdelijk en in 2035 is de economie 10% kleiner dan bij een fatsoenlijk akkoord. Geen wonder dat het pond maandag met ruim 1,5% daalde ten opzichte van de euro.
Schaakmat?
Het is nu afwachten totdat May inziet dat het een kwestie van tijd is voordat ze schaakmat staat. Op het moment dat ze gefrustreerd het bord omgooit en boos wegloopt, ontstaat waarschijnlijk een uitgelezen kans om tegen een absoluut bodemtarief ponden te kopen. De belangen van zowel EU als Groot-Brittannië zijn simpelweg te groot om een ongeorganiseerde Brexit te riskeren. In de tussentijd kan de valutawereld zich schrap zetten voor een nieuwe achtbaanrit.