Afgelopen week was ik bij een vooraanstaande jonge fruitteler. Ambitieus, hoog opgeleid, met een heldere blik op de uitdagingen van vandaag, morgen en overmorgen in zijn sector. Maatschappelijk betrokken en zeer bewust van de duurzaamheid eisen die de maatschappij aan zijn bedrijf stelt. Ook de druk van de retail wordt in de afzet hard gevoeld.
Transparantie via duurzaamheidskeurmerken is ook in de fruitteelt de norm. Deze ondernemer liet zijn kwetsbaarheid zien en vertelde onder meer dat hij alle zeilen bij moet zetten om zijn teelt gezond te houden. Ook deze fruitteler heeft – net als de sierteelt – de beschikking over een beperkt en steeds verder uitdunnend pakket gewasbeschermingsmiddelen. Vergroening van het beschikbare middelenpakket is keihard nodig, maar net als u loopt hij tegen de Europese en Nederlandse toelatingseisen aan. Ziekteresistenties inkruisen gaat niet snel genoeg, waardoor vitale gewassen door ziektedruk en gebrek aan alternatieve hulpmiddelen inboeten aan kwaliteit.
Terug naar zijn kwetsbaarheid. Het gewas gezond houden is in deze context uitdagend en soms haast onmogelijk. Een worsteling waar veel ondernemers niet goed weten hoe mee om te gaan. Met als resultaat: dan maar de noodgreep doen naar middelen met geen of beperkte toelating….. Ook bij deze teler was bekend wie van zijn collega’s deze weg al waren ingeslagen. Ik vermoed u ook in uw eigen omgeving. Hier ligt heel veel onder de oppervlakte: ga ik wel of niet mijn teeltproblemen met de collega, of mijn teeltadviseur of mijn standsorganisatie bespreekbaar maken? Eigenlijk wel zwak als het mij niet lukt en de andere teler wel. ‘Weet je, ik zeg maar even niets’, is dan de uitkomst van de overweging. Een hele menselijke reactie?
Het is te vergelijken met het gevangen zitten in een relatiedip. Weer een teleurstelling in de verwachtingen van de ander. Weer de deksel op de neus, weer niet begrepen voelen. Voor de goede orde zeg ik vandaag maar even niets en houd ik frustratie en irritatiegevoelens voor mijzelf. Voor degene die dit beeld misschien wel herkennen, die weet dat goede gesprekken kunnen helpen om weer lucht te krijgen om te kunnen bouwen aan de toekomst.
Daar zit de spiegel voor menig sierteler en feitelijk iedereen in de plantaardige sectoren. Uitdagingen om je prachtige sierteeltgewas gezond te houden voor bacterie (zoals Xylella en Ralstonia) en schimmelinfecties, (pot)wormen en overige insecten zijn groot. Maar bespreekbaar maken is lastig, dus tijd voor ander gedrag. Stop met problemen onder het tapijt te vegen.
Toon kwetsbaarheid en meld je uitdaging bij jouw belangenbehartiger(s). Zij hebben uw steun en input nodig om de benodigde stappen te zetten richting overheid, politiek, enzovoort. Ik merk dat belangenbehartigers ook toe zijn aan een andere aanpak omdat, zoals het voorbeeld van deze week laat zien, alle plantaardige sectoren hier tegen aan lopen. In de eigen sector: het actuele voorbeeld bij potorchideeën laat zien dat het creëren van openheid heeft gezorgd dat het collectief is gemobiliseerd om te komen tot een gezamenlijke vervolgaanpak. Stap 1 is daar gezet. Top! En nu doorpakken.
Eén van de tuinbouwvertegenwoordigers zei deze week tegen mij: ‘de stip op de horizon is helder. Het moet duurzaam, transparant en ecologisch verantwoord. De weg ernaartoe kent veel hobbels en daar moet begrip (en instrumentarium) voor zijn om zo snel mogelijk einddoel te halen.
Ja hoor ik u denken, we kennen ook allemaal de voorbeelden van ondernemers die open durfden te zijn en waar het bedrijf nu niet meer van bestaat. Zonder twijfel wat te makkelijk gezegd, maar ik zie het als het noodzakelijk voorwerk om het lange termijn doel te bereiken. De hete kolen zijn al uit het vuur, dus geen enkele belemmering om je bijdrage te leveren en deze week de telefoon op te pakken voor een goed gesprek.
