Van de exotische planten die in de Nederlandse natuur worden aangetroffen, wordt ruim 60% verhandeld in de sierteeltsector. Dit blijkt uit een risicobeoordeling van de Radboud Universiteit en Floron in opdracht van de NVWA.
De sierteeltketen zou daarom kritischer kunnen kijken naar de planten die ze verhandelt, zo luidt het advies van de opstellers van de risicobeoordeling. Zo zou ze de import, kweek, handel en aanplant van (potentiële) invasieve soorten kunnen beëindigen én de risico’s van nieuwe uitheemse soorten in kaart brengen voordat ze de planten in de handel brengt.
Extreem goed
Van de 2438 uitheemse plantensoorten die in Nederland in het wild worden waargenomen, zijn 1529 soorten verwilderde tuinplanten. Dit komt neer op ruim 60%. Sommige daarvan doen het extreem goed en gedragen zich invasief: ze verdringen de inheemse plantensoorten en schaden de biodiversiteit. Beroemde voorbeelden daarvan zijn natuurlijk de Japanse duizendknoop, reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, rimpelroos en watercrassula. Allemaal geïntroduceerd als sierplant. Maar ook recente vondsten als de basterdschroeforchis en de gele bieslelie worden in de sierteeltketen verhandeld.
Sterke toename eerste waarnemingen
Wat verder uit de risicobeoordeling blijkt is dat het aantal eerste waarnemingen van verwilderde tuinplanten sterk stijgt. Niet al deze tuinplanten weten zich ook daadwerkelijk te vestigen, maar zorgwekkend is het wel volgens de auteurs. Hoe meer exoten, hoe groter de kans immers dat er soorten tussen zitten die zich invasief gaan gedragen?
Een verklaring voor de stijging is dat bedrijven in de sierteeltketen voortdurend op zoek zijn naar nieuwe soorten voor nieuwe afzetmarkten. Met de toename van de internationale handel stijgt de kans dat uitheemse soorten worden geïmporteerd, verwilderen en zich vestigen. Een ruimer aanbod aan cultivars speelt mogelijk ook een rol bij de toename van het aantal verwilderende soorten.
Op de website Tuinernietin.nl vind je alternatieve tuinplanten die je kunt gebruiken voor potentieel invasieve soorten.
Het is vreemd dat de NVWA dit onderzoek heeft laten doen en dat de onderzoekers deze conclusie trekken. De sierteeltsector is nooit gesprekspartner geweest in de discussie en kennisontwikkeling over invasieve exoten. Uiteindelijk bepalen tuin- en landschapsarchitecten en gemeenten wat waar wordt aangeplant en retailers doen hun uiterste best om onderscheidend te zijn. De sierteelt speelt daar op in en produceert wat gevraagd wordt.
Beetje vervelend om de schuld nu bij de sierteeltsector te leggen, begin eens met het sierteeltonderwijs zou ik zeggen, een lesprogramma dat door dezelfde overheid wordt bepaald. Het is ook diezelfde overheid die beplantingsplannen maakt.