Na een onopvallend jaar kan de yen in 2019 een rol in de schijnwerpers opeisen. De munt profiteert van de rol van veilige haven en van een mogelijk economische meevaller.

In de valutawereld trokken de Amerikaanse dollar en het Britse pond veel aandacht in 2018. De stevige economische groei van ruim 3% vormde een belangrijke rugwind voor de dollar. De munt steeg sinds de jaarwisseling met bijna 5% ten opzichte van de euro. Aan de andere kant van het spectrum staat het pond. De munt kwam na het voorjaar onder druk te staan door de groeiende chaos in de Britse politiek.

In Japan bleef het in politiek en economisch opzicht juist rustig. De economie groeit langzaam maar zeker door. Het land stevent zelfs af op de langste periode van economische groei sinds de Tweede Wereldoorlog. Ondanks dat een renteverhoging nog verder weg lijkt dan in Europa, is de Japanse yen sinds eind 2017 met meer dan 5% opgeveerd ten opzichte van de euro.

Terreinwinst
De terreinwinst van de yen is meer te danken aan ontwikkelingen buiten Japan. In de eerste plaats is dat de groeiende onrust op financiële markten. Aandelenkoersen staan onder druk door een groeiende vrees voor een Amerikaanse recessie. Ondanks een opleving richting de jaarwisseling, zijn beurskoersen op Wall Street sinds half september met meer dan 15% gedaald.

In Nederland is de AEX voor het eerst sinds begin 2017 onder de 500 puntengrens terecht gekomen. De Japanse munt is traditioneel een veilige haven in de valutawereld, net als bijvoorbeeld de Zwitserse franc.

Belastingverhoging
De tweede reden voor de populariteit van de yen ten opzichte van de euro is de toenemende onrust in Europa. Door het vooruitzicht van Brexit op 29 maart 2019 en protesten van ontevreden burgers in gele hesjes in onder meer Frankrijk, zijn de groeiverwachtingen voor het nieuwe jaar de afgelopen maanden gestaag teruggeschroefd. Voor Japan ligt de lat in dit opzicht al behoorlijk laag.

Bijna alle economen voorspellen dat het land eind 2019 in een recessie terecht komt. Dat heeft alles te maken met een btw-verhoging die in oktober wordt doorgevoerd: van 8% naar 10%. Aanvankelijk stond die gepland voor 2015, maar de regering stelde de maatregel al tweemaal uit.

Valutaverrassing
De kans is groot dat de impact van de btw-verhoging minder groot is dan wordt gevreesd. Toen een eerdere verhoging werd aangekondigd, viel de binnenlandse consumptie meteen met 4% terug. Op het moment dat het tarief daadwerkelijk steeg van 5% naar 8%, bleef de economische schade beperkt tot 1%.

Daar komt bij dat premies Shinzo Abe niet zal twijfelen om de btw-maatregel opnieuw uit te stellen als de economie daarvoor te kwetsbaar is, bijvoorbeeld door een oplaaiende handelsoorlog. De grote kans van een economische groei die boven verwachting ligt, in combinatie met de rol van de yen als veilige haven, kunnen de kracht van de Japanse munt tot één van de valutaverrassingen van 2019 maken.