Als bomen konden spreken… Dat kan nu. Op de campus van Wageningen University & Research twittert een ruim dertig jaar oude populier over hoe hij warme, droge dagen met watertekort ervaart en onder welke omstandigheden hij prima groeit. De gegevens helpen onderzoekers om de interactie tussen boomgroei en extreme weersomstandigheden beter in kaart te brengen.
De twitterende boom stuurt als @TreeWatchWUR berichten over hoeveel water er door zijn vaten stroomt en hoe hard hij groeit. Watertekort tijdens een periode met hete en droge dagen leidt tot stress voor de boom en vertraagt de groei.
De bedoeling is om zo bewustzijn bij het publiek te creëren van de interactie tussen bomen en hun omgeving. De verzamelde gegevens dienen ook voor het vergroten van kennis over fysiologische processen in bomen in relatie tot weersomstandigheden en implicaties van toekomstige klimaatverandering.
Jaarringen en houtstructuur
Door de steeds wisselende weersomstandigheden ontstaan variaties in groeiactiviteit van de populier. Deze zijn uiteindelijk terug te vinden in de structuur van de jaarringen van de boom. Zo slaat de boom informatie over weersomstandigheden op in zijn houtarchief.
De informatie gemeten met de apparatuur aan de twitterende boom vormt de sleutel voor het begrijpen van veranderingen in de houtstructuur in de jaarringen. Omdat bomen honderden jaren oud kunnen worden zijn we zo in staat om de reacties van de boom op zijn omgeving tot eeuwen terug te bestuderen. Door de groei van bomen in verschillende delen van Europa te vergelijken wordt duidelijk wat het effect is van verschillende bodem- en klimaatomstandigheden op de vitaliteit van bomen. Kennis hierover is onder andere belangrijk om te bepalen welke boomsoorten beter bestand zijn tegen periodes van droogte die zich bij het veranderende klimaat in toenemende mate zullen voordoen.
Europees netwerk
De boom in Wageningen is de vijfde twitterende boom in Europa. Naast de Nederlandse boom twitteren nog een eik, een esdoorn en een beuk in België en een grove den in Duitsland. Een lariks in Zwitserland en grove dennen in Spanje staan al te trappelen om ook aan te sluiten. Doel is om twitterende bomen te laten aansluiten bij al bestaande netwerken waarin onderzoek naar de groei, koolstofvastlegging en het watertransport in bomen wordt gedaan.
Wageningen University & Research is met enkele onderzoeksgroepen betrokken bij dit onderzoek dat is ontstaan uit het Europese samenwerkingsprogramma COST STReESS (Studying Tree Responses to extreme Events: a SynthesiS) met als penvoerder dr. Ute Sass-Klaassen van Wageningen University & Research. Binnen dit programma is het concept ontwikkeld van de twittering tree door Belgische onderzoekers van de Universiteit Gent (prof. Kathy Steppe, Jonas von der Crone).
WURtalks
Over twitterende bomen vindt op dinsdagavond 30 mei een WURtalk plaats; een lezingenavond en wetenschapsmarkt bedoeld voor het brede publiek, op Wageningen Campus, gebouw Orion (gebouwnummer 103), Bronland 1, Wageningen, 19.30 – 22.00 uur. De WURtalks zijn in het Engels, de wetenschapsmarkt is tweetalig. Vrije entree, aanmelden niet nodig.
Programma
19.00 uur: Zaal open
19.30 Opening door Ute Sass-Klaassen, universitair hoofd docent, Bosecologie en bosbeheer, Wageningen University & Research, gevolgd door drie korte interactieve lezingen:
– Research on impact of climate change on trees and forests (Ute Sass-Klaassen, WUR)
– Twittering tree – potential of a European network (Kathy Steppe, hoogleraar Universiteit van Gent)
– Relevance for the (forestry) practice (Frits Mohren, hoogleraar Bosecologie en bosbeheer, WUR)
20.20 Wetenschapsmarkt met – demonstraties en info over de twitterende boom
– Hoeveel water stroomt er door een boom?
– Hoe reageert een boom op het weer?
– Kunnen we weten hoe een boom honderd jaar geleden op het weer reageerde?
– Wat hebben we daar nu en in de toekomst aan?
