Vanwege de Xylella-ontdekking in Spaanse olijfbomen op het Belgische handelsbedrijf, poneerde dit vakblad onlangs de stelling: ’Stop met de handel in olijfbomen’. 85% van de 141 stemmers was het hiermee eens, 15% oneens. Hoe kijkt handelsvoorman Henk Westerhof tegen dit issue aan?

De voorzitter van handelsbond Anthos begrijpt dat de meeste stemmers het eens zijn met de stelling, „want Xylella komt steeds dichterbij”, en na de Belgische vondst in Spaanse olijfbomen ontdekte de NVWA recent ook Xylella in een oude koffieplant op een kantoor in Noordwijkerhout. „Toevallig bij ons om de hoek, en daar heeft de NVWA gelukkig gelijk op gereageerd, maar maak het niet groter dan het is: een incidentele vondst.”

’Olijfbomen niet? Dan ook andere waardplanten niet’

Een importstop op olijfbomen lost het Xylella-probleem niet op, aldus Westerhof. Feitelijk is trouwens een importstop in de EU niet mogelijk, omdat er in de EU vrij verkeer van producten is. Een handelsverbod zou wel mogelijk zijn, maar Westerhof betwijfelt sterk of dat zou kunnen komen op olijfbomen. „Als je vindt dat je het risico op Xylella zou kunnen uitsluiten met een handelsverbod op olijfbomen, dan moet je ook geen andere waardplanten meer toelaten. Bezint eer ge begint.”

Alle ondernemers in de sector weten volgens de handelsvoorman ondertussen heel goed wat Xylella is en wat het risico op insleep inhoudt. „Er is zo ongelooflijk veel voorlichting, iedereen weet wel hoe het spel gespeeld moet worden. Maar het risico blijf je houden, bijvoorbeeld doordat iemand de ziekte met een plant meeneemt uit een besmet gebied.”

De impact van een Xylella-uitbraak is veel groter dan de boktoruitbraak jaren geleden in Boskoop, omdat er een veel grotere bufferzone (5 km) wordt ingesteld die ook nog eens veel langer (5 jaar) op slot gaat voor alle waardplanten – die Xylella bovendien veel meer heeft dan Anoplophora chinensis. Westerhof herinnert zich de impact in Boskoop nog goed. „Toen werd er ook geroepen dat er een importstop moest komen. Dat gebeurde uiteindelijk ook: import van Acer uit China was een paar jaar verboden in de EU.” Maar zo’n importstop kan tot een tegenreactie leiden, waarschuwt de Anthos-voorzitter. „Als je spelregels vaststelt over bepaalde handel, zo van ’ik maak het jou moeilijk’, dan kun je het ook andersom verwachten.”

De boktorcrisis in Boskoop leidde tot schade in de handel, maar kon volgens Westerhof uiteindelijk wel beteugeld worden. „Door eendrachtige samenwerking tussen bedrijven, keuringsdienst en overheid kon de handel weer doorgaan. Voor het grootste deel, want wij zijn nog steeds bezig om de export van boktorwaardplanten naar de VS en Canada weer mogelijk te maken.”

Xylella reguleren zoals bacterievuur?

Versoepeling van de EU-maatregelen tegen Xylella is volgens Westerhof wel wenselijk. De EU heeft al de bufferzone van 10 km teruggebracht naar 5 km. Zijn er al aanwijzingen dat Xylella fastidiosa op dezelfde wijze gereguleerd kan worden als een andere quarantaine-bacterie, Erwinia amylovora (bacterievuur)? „Bij mijn weten niet. Maar nu praten we allemaal wel over Xylella. Volgende week gaat het misschien wel over een andere ziekte.”