De overheid maakt investeren met een langeretermijnhorizon nagenoeg onmogelijk voor agrarisch ondernemers. Dat stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in een notitie die is aangeboden aan de Tweede Kamer.
De NVB wijst ook op gevolgen van veranderende financieringsregels voor banken, die de ruimte voor kredieten aan boeren en tuinders verminderen. Eisen die de overheid stelt – onder andere voor de omschakeling naar kringlooplandbouw – zullen de komende jaren investeringen vergen die het rendement kunnen drukken, zeggen de banken.
‘Veranderende regels maken strategische koers onmogelijk’
De banken constateren dat het voor boeren en tuinders door “stelselmatig veranderende regelgeving en maatschappelijke behoeften (…) een strategische koers nagenoeg onmogelijk (is), terwijl de terugverdientijd van investeringen vaak zelfs langer dan tien jaar is. Dat wringt in de dagelijkse praktijk”, aldus de werkgroep agrarische zaken van de NVB, waarin ABN Amro, ING, Rabobank en Triodos verenigd zijn. “Het belangrijkste wat agrarisch ondernemers nodig hebben is perspectief op een rendabele toekomst”, aldus de banken.
Nieuwe richtlijnen
De banken waarschuwen bovendien voor nieuwe richtlijnen waar banken vanaf 2023 mee te maken krijgen, de zogenoemde Bazel IV-richtlijnen. Die houden in dat ondernemers meer op rentabiliteit en liquiditeit worden beoordeeld bij een financieringsaanvraag, in plaats van op de waarde van bezittingen als grond, gebouwen en installaties. “Juist de rentabiliteit en liquiditeitspositie van agrarische ondernemers zijn volatiel”, aldus de banken. Het weer, natuurlijke omstandigheden zorgen voor schokken in de inkomsten en hebben daardoor direct gevolgen voor de liquiditeit op agrarische bedrijven. Met de nieuwe Bazel IV-richtlijnen bestaat het risico dat banken minder financieringsruimte hebben voor boeren en tuinders.
Grote schommelingen in winstgevendheid
Boeren en tuinders hebben te maken met grote schommelingen in de winstgevendheid, gecombineerd met structureel oplopende vaste kosten. De reactie van ondernemers daarop is schaalvergroting of intensieve samenwerking; anderen verbreden zich naar andere activiteiten of ze schakelen om naar biologische landbouw. Het ontbreekt boeren en tuinders in het algemeen niet van innovativiteit en aanpassingsvermogen.
Schaalvergroting zal in de komende jaren aan de orde van de dag zijn, doordat veel bedrijven zonder opvolger vrijkomen. Een rem op schaalvergroting is de nog steeds stijgende grondprijs.
Beleid dat eerlijke prijs stimuleert
De banken bevelen een overheidsbeleid aan dat een eerlijke prijs stimuleert, en waarbij alle ketens in de keten – inclusief banken – betrokken zijn. Daarnaast moet het beleid ondernemerschap en kennisontwikkeling stimuleren op een gelijk internationaal speelveld.
