Donderdag is de jaarlijkse Ambrosiacampagne voor de tiende keer van start gegaan. De campagne is georganiseerd door het RIVM samen met Floron, Natuurkalender (Nature Today), Pollennieuws en LUMC. Hoewel de hooikoortsplant Alsemambrosia nog steeds lijkt toe te nemen, heeft het tegenoffensief van de afgelopen tien jaar ook resultaat gehad. Een steeds groter deel van de gemelde waarnemingen leidt tot bestrijdingsacties.
Het pollen (stuifmeel) van de plant kan hevige hooikoortsklachten veroorzaken. Doordat de planten pas laat bloeien (augustus-oktober) kunnen ze het hooikoortsseizoen verlengen. Tien jaar geleden begon de eerste Ambrosiacampagne met als doel verlenging van het hooikoortsseizoen te voorkomen door uitbreiding van Alsemambrosia tegen te gaan. In die tien jaar zijn in Nederland circa 2500 waarnemingen van Alsemambrosia verzameld.
De hooikoortsplant Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia) komt van oorsprong niet uit Nederland, maar is onbedoeld via de handel in Europa terechtgekomen. De eerste waarneming in Nederland dateert alweer van rond 1875, maar sinds 1996 is de soort aan een opmars bezig.
Warmteminner
Alsemambrosia houdt van warmte. In de warme jaren 2018 en 2019 zijn dan ook relatief veel waarnemingen binnengekregen uit openbaar groen, namelijk 130 tot 140 tegenover 83 in zowel 2017 als 2016. Alsemambrosia produceert vooral rijpe zaden in jaren met een warm najaar. Bovendien zijn veel van de geschikte groeiplaatsen door de warme jaren relatief open van structuur, met kale grond, waar eenjarige planten zoals Alsemambrosia goed kunnen kiemen. De organisatie verwacht dan ook dat er in 2020 weer veel planten op zullen komen.
De plant is al behoorlijk bestendig en wordt op allerlei plaatsen ieder jaar opnieuw gevonden. Daarnaast worden ook ieder jaar nieuwe groeiplaatsen ontdekt. Uitbreiding door aanvoer met bijvoorbeeld vogelvoer is echter nihil, zo blijkt uit de testen die NVWA al een aantal jaren uitvoert.
Voordat zaad rijp is
De campagne stimuleert beheerders om de planten zo vroeg mogelijk in het seizoen te verwijderen. Dat gebeurt bij voorkeur voordat ze bloeien en zeker voordat de zaden rijp zijn. Zaden kunnen tot veertig jaar kiemkrachtig blijven, wat het bestrijden extra lastig maakt.
Elk jaar roept de campagne iedereen op om waarnemingen van Alsemambrosia door te geven en planten te verwijderen. Veel betrokken burgers hebben de afgelopen jaren geholpen door snel waarnemingen van deze soort door te geven en in eigen tuin de planten te verwijderen.
Waarnemingen uit openbare ruimte, zoals parken, bermen of natuurgebieden, geeft de organisatie tijdens de campagne binnen enkele dagen na binnenkomst door aan de beheerder. Hierbij verzoeken ze om de plant(en) weg te halen en geven aan hoe dat te doen. De organisatie vraagt ook om een terugkoppeling wat er gedaan is.
’Wij doen er niks aan’
De afgelopen vier jaar hebben de organisatoren van de campagne meer dan 500 waarnemingen in ruim 250 brieven doorgegeven aan ongeveer 100 beheerders uit heel Nederland (voornamelijk gemeenten). Over het algemeen krijgt de campagne steeds meer respons. In toenemende mate wordt er actie ondernomen op de meldingen. De gegroepeerde schriftelijke (per e-mail) en telefonische reacties van de afgelopen vier jaar staan in de tabel hieronder.
Meehelpen
Iedereen kan meehelpen door waarnemingen direct te melden via digitale platformen zoals de speciale smartphone-app snApp de exoot, via de NOVA-app of via waarneming.nl.
De NVWA heeft een folder uitgebracht over het herkennen en bestrijden van ambrosia voor gemeenten en voor particulieren. Op de website floravannederland is een video te vinden over het herkennen van de plant.
