Het jaar 2020 is voor de boomkwekerijsector om meerdere redenen een turbulent jaar geweest. Het is het jaar waarin een trendbreuk in het areaal is te zien: na jaren van afname nu weer een toename én een groei van het aantal bedrijven. Uiteraard stond verder vrijwel alles in het teken van de coronapandemie. De maatregelen om het verspreiden van het virus tegen te gaan, brengen veel onzekerheid in de sector. Niet alleen bij de bedrijven zelf en in de verkoop van de producten, maar vooral ook in de bedrijvigheid rond kwekerijen. Met name voor het beurswezen en alle bedrijven die daar een inkomen uit verdienen, is het een inktzwart jaar.
Zo begon 2020 nog optimistisch met de constatering van de IPM een ijzersterke positie heeft. Deelnemers staan werkelijk te dringen om nog een plekje te veroveren op de beurs in Essen. Niet in het minst omdat alle signalen er op wijzen dat er veel geïnvesteerd gaat worden in groen. Driekwart jaar later hangt de vlag er heel anders bij. In oktober moet de Duitse beurs beslissen dat de editie 2021 niet door kan gaan.
Ook de beurzen in ons land zoeken in 2020 een weg om deelnemers toch de kans te geven contact te leggen met partners in de handelsketen. Maar dan zonder elkaar de hand te schudden op een beursvloer. Zoals online inkopen doen door de consument misschien wel blijvend een vlucht heeft genomen, zoeken beurzen naar wegen om een bemiddelende rol te spelen via het web. En misschien ook nog een programma aan te bieden met voor virtuele bezoekers interessante informatie. In hoeverre het een succes is, daarover is in het coronajaar heel wat afgepraat.
Gevolgen voor de afzet
Uit de statistieken die weergeven welke berichten op de website van De Boomkwekerij het vaakst zijn bekeken, blijkt duidelijk dat de lezers van het vakblad het afgelopen jaar met argusogen volgen welke gevolgen corona heeft voor de afzet. Heel recent klikte u kort voor de start van de harde lockdownmassaal op het bericht dat mogelijk tuincentra de deuren moeten sluiten. En in het voorjaar klikte u met velen, waarschijnlijk in blijheid, op het bericht dat Belgische tuincentra de verkoop weer hervatten.
In dat voorjaar overheerste de onzekerheid over het effect op de afzet. Berichten in die periode die een beeld geven van de (mogelijke) impact, las u vaak. Een ronkende kop boven een artikel als ‘Slachting op de klokken‘ kort na de aanvang van de eerste lockdown in het voorjaar, trekt uiteraard veel bekijks. Maar dat geldt ook voor het bericht over kweker Mark Lodders die vertelt dat zijn bedrijf in het bos- en haagplantsoen juist een topjaar hoopte te draaien. Dat bericht illustreert dat je moeilijk over ‘de boomkwekerij’ kunt spreken. De verschillen tussen de teelten en bedrijven op allerlei vlakken zijn groot.
Later dat voorjaar onderstreept en bericht dat in delen van de sector ondanks alles als een tierelier werd verkocht de onderlinge verschillen. Uiteindelijk resulteert het in een jaar dat grosso modo, over al die teelten en bedrijven bekeken, economisch helemaal geen slecht jaar is. Maar het zij nog maar eens gezegd: we hebben het dan over gemiddelden.
De coronacrisis drukte de belangstelling voor een andere mogelijke bedreiging van de afzet voor Nederlandse boomkwekers: de Brexit. Voor de pandemie beheerste die breuk binnen Europa de publiciteit. Nu vlamt dat in december 2020 weer even op met het bereikte akkoord. Een akkoord dat het voortzetten van de handel door boomkwekers niet lijkt te belemmeren, afgezien van meer administratieve rompslomp.
Bedrijfsnieuws
Het afgelopen jaar had u ook veel belangstelling voor het nieuws rond bedrijven in de sector. En soms ook de verhalen van mensen achter die ondernemingen. De overname van Vergeldt & Bouten Boomkwekers door een Zwitserse firma bijvoorbeeld, of de overname van Boomkwekerij Marcel van Nijnatten. Maar ook het verhaal over Buxuskweker Iwan Huysmans en de beslissing die hij samen met zijn broer nam om te stoppen, trok uw aandacht. Evenals het relaas van de Boskoopse broers Gert en Ton Rijkaart. Verhalen die aantonen dat stoppen een onderdeel is van ondernemen.
Toch is 2020 opmerkelijk genoeg ook het jaar waarin de sector na jaren van krimp weer groeit. Het areaal én het aantal bedrijven neemt toe. De productie blijft door de bank genomen gelijk. Dat lijkt erop te wijzen dat bedrijven wel groter worden, maar voorzichtig zijn in het in productie nemen van groeiruimte.
Het werk gaat door
Pandemie of niet, op de kwekerijen ging het werk gewoon door. En dus bleef er gezonde belangstelling voor ontwikkelingen die het werk op de bedrijven raken. Onkruid beheersen zonder gebruik van Basta en Finale bijvoorbeeld, is het afgelopen jaar voortdurend aan de orde gesteld in uw vakblad De Boomkwekerij. In teeltadviezen en in de rubriek waarin collega’s vertellen over wat hen dagelijks boeit en bezighoudt Vakgeluiden, is dit onderwerp vaak belicht. Niet zelden ging het daarbij over de zoektocht naar mechanische mogelijkheden om onkruid binnen de perken te houden.
Niet in het minst is er in 2020 veel gezegd en geschreven over de waterhuishouding op de kwekerijen. Of het nu gaat om te veel of te weinig: het leidt tot maatregelen op de percelen om beter om te kunnen gaan met het kennelijk veranderende weerpatroon. Het leidt ook tot een herbeoordeling van het sortiment. De droogte wordt ook in verband gebracht met opvallende sterfte van bomen in bossen. Werk aan de winkel voor boomkwekers, denk je dan. Zeker omdat de overheid graag heel wat bomen wil planten, uiteraard ook weer in het licht van dat veranderende klimaat.
2021
Zover een terugblik op het turbulent verlopen 2020. Een jaar dat veel redenen geeft om er graag afscheid van te nemen. Maar ook een jaar dat gek genoeg niet enkel onheil en tegenspoed bracht voor iedereen in de veelzijdige boomkwekerijsector. Uit reacties van boomkwekers die deelnamen aan de Hortipoint Sierteelt en Groen Enquête dat de ondernemers optimistisch zijn voor wat het komende jaar gaat brengen. Het vooruitzicht is nu dat die pandemie ooit stopt. En dan is de hoop erop gericht dat consumenten en overheden hun plannen om in groen te investeren snel en stevig oppakken.
