Uit praktijkmetingen op gerberabedrijven blijkt dat gebruik van reinigingsmiddelen leidt tot ophoping van allerlei stoffen. De niveaus stijgen echter niet zodanig dat het tot schade komt, zagen onderzoekers Erik van Os en Ineke Stijger van Wageningen University & Research business unit Glastuinbouw.
De praktijkmetingen maken onderdeel uit van het project ‘’Effect chloorhoudende ontsmettingsmiddelen op kwaliteit gietwater’ dat sinds 2017 loopt en nu is afgerond. “De aanleiding voor het onderzoek waren twee vragen van de gewascommissie gerbera: hopen de middelen zich op bij voortdurende recirculatie en hebben ze neveneffecten op ziekteverwekkers”, vertelt Van Os.
Fusarium
De middelen zoals chloorbleekloog, chloordioxide, waterstofperoxide en ECA-water worden gebruikt om de leidingen te reinigen. Van Os en Stijger zagen in labproeven (op petrischaaltjes) vorig jaar dat de praktijkdoseringen te laag zijn om tevens ziekteverwekkers aan te pakken. “Bij waterstofperoxide + zilver bijvoorbeeld is de praktijkconcentratie 25 mg/l. Om Fusarium te bestrijden heb je echter 160 mg/l nodig. Zo’n hoge concentratie bleek niet goed voor het gewas. Ook werd het ijzerchelaat afgebroken. Bij een hoge concentratie chloorbleekloog hoopten zich natrium en chloor op. De conclusie uit deze proef was dat de reiniging geen alternatief is voor ontsmetting met UV, ozon of verhitting”, vertelt hij.
Chloraat
Dit jaar is twee keer gemeten op gerberabedrijven. “Bij alle chloorproducten zie je dat ze reageren met bijvoorbeeld organische stof en nitraat. Er vormen zich stoffen als chloraat en perchloraat. Dat is in principe ongewenst, maar ze hopen niet erg op. Bij meting in september zag je nauwelijks hogere concentraties dan in januari. We hebben overigens niet getoetst wanneer chloraat gevaarlijk wordt”, zegt hij.
Bij chloorbleekloog, officieel natriumhypochloriet, hoopte behalve chloride ook natrium op. “Nu staat gerbera bekend als tolerant voor beide stoffen, maar als je dan ook nog chloride als meststof gebruikt, kunnen de cijfers erg oplopen. Opvallend: de gevonden waarden bij de bedrijven lopen nogal uiteen.”
Zilver
Bij waterstofperoxide + zilver bleek het zilver in het systeem te ‘verdwijnen’. Het was aantoonbaar in de mengbak, maar niet meer in de vuildraintank. “Het slaat dus ergens neer in het systeem. Waar precies is niet bekend en dat zou verder uitgezocht moeten worden. Voorkomen moet worden dat je zware metalen gaat verspreiden. Dat past niet in de kringloopgedachte”, aldus Van Os.
Kort samengevat kwamen de onderzoekers ophoping van chloride, chloraat en natrium en ook afbraak van ijzerchelaat tegen. Chloorbleekloog gaf de meeste problemen. Van Os: “Dit was onderzoek bij gerbera op verzoek van de telers. Bij dit gewas verwachten we niet direct moeilijkheden. Bij gevoeligere gewassen, zoals roos, kan dat anders liggen.”
