Kritiek op de bossenstrategie maakt veel los op social media

Op de nieuwssite Nu.nl verscheen afgelopen vrijdag een artikel met felle kritiek op de Bossenstrategie van Rijk en provincies. Ecologen hekelen vooral de eenzijdige focus binnen de strategie op C0₂-vastlegging. Het artikel kreeg meer dan 770 reacties en ook op social media leidde het al snel tot hevige discussies.

De plannen om in Nederland zo’n 10% extra bos aan te planten zorgen bij liefhebbers niet alleen voor vreugde. Het geeft voeding aan de al langer bestaande richtingenstrijd tussen klimaat en ecologie. Moeten we zoveel mogelijk snelgroeiende bomen aanplanten om zo snel mogelijk CO₂ op te slaan (bijvoorbeeld Douglasspar)? Of moeten we extra bos aanplanten met inheemse, wellicht minder snel groeiende, soorten die een positief effect op de biodiversiteit hebben?

Het extra bos is ook brandstof voor de discussie over inheems en uitheems plantmateriaal. En dan is er nog de wens om binnen de inheemse soorten te kiezen voor autochtoon plantmateriaal. Tot slot is er nog het belang om opstanden van wilde bomen en struiken te beschermen.

Bedreiging voor wilde bomen

Om met dat laatste te beginnen: één van de ecologen die in het stuk aan het woord komt is Bert Maes, expert op het gebied van wilde bomen en struiken. Volgens Maes heeft de Bossenstrategie een blinde vlek voor de kwaliteit van bossen. Nog maar 2 à 3% van de Nederlandse bossen bestaan volgens de ecoloog ’voor een substantieel deel’ uit autochtone wilde bomen en struiken. Er worden in het kader van de Bossenstrategie bomen bijgeplant die niet in die regio’s en bostypen thuishoren. Dat verstikt de laatste restjes wild bos, waar boomzaden van heel andere soorten naar binnen waaien.

Snelwegsleedoorn

Een ander probleem is volgens hoogleraar plantecologie Joop Schaminée dat we zaden en plantmateriaal (van inheemse planten) uit verre streken halen. „Neem de sleedoorn. Wij denken inmiddels dat die hoort te bloeien in februari of maart, maar dat is de Zuid-Europese, die massaal is aangeplant langs snelwegen. Die heeft een ander bloeiritme, afgesteld op het mediterrane klimaat. De Nederlandse sleedoorn bloeit half april. Dat leidt tot een ’fenologische mismatch’: tegen de tijd dat de van sleedoorn afhankelijke insecten actief worden, is de snelwegsleedoorn al uitgebloeid.”

Volgens de Twitteraccount van Bomengids.nl – opgezet door bioloog Hans-Cees Speel – overdrijven de ecologen echter. „Maes en de tunnelvisie ecologen (zo noem ik ze) vergeten dat er klimaatverandering is. We moeten juist zaden uit zuidelijkere EU landen halen om meer warmte aangepaste bomen te krijgen. Dus die uitheemse zaden zijn prima, mits uit zuidelijk Europa.”

Exoten

Een stap verder gaat de aangeplant van uitheemse soorten, in de verwachting dat die beter passen bij ons toekomstige klimaat. Hoogleraar plantecologie Joop Schaminée: „We dreigen nu Zuid-Europese soorten als okkernoot en steeneik in onze bossen bij te planten, om klaar te zijn voor de hetere en drogere zomers van de toekomst. Dat is een herhaling van fouten uit het verleden en een ramp voor de inheemse ecologie, die geen relaties heeft met die soorten.”

Van onder meer Patrick Jansen van Wageningen UR krijgen Maes en Schaminée bijval op Twitter. „Insecten en schimmels bijvoorbeeld, hebben een lange geschiedenis van aanpassing aan lokale plantensoorten. Ze kunnen niet ’zomaar’ even overstappen op boomsoorten uit verre streken die mensen hier introduceren.”

De ecologen krijgen op social media overwegend steun. Toch zijn er ook genoeg mensen die vinden dat focus op inheems juist vanwege klimaatverandering achterhaald is. „Dat klimaatverandering een ander soort bos verlangt lijkt me evident”, schrijft Jan Willem van de Groep op Linkedin. Hij krijgt bijval van consultant Sybren Bosch: „Ik mag hopen dat we soorten neerzetten die bestand zijn tegen hogere temperaturen en vooral veel meer droogte – en dus logisch dat die voor een deel niet inheems zijn. Anders vallen deze bomen over een paar decennia vanzelf weer om…”

Meer lezen en zien

Overigens blijkt het in de praktijk niet mee te vallen om in Nederland meer bos aan te planten. Deze aflevering van Zembla laat zien hoe ondanks alle voornemens van eerdere regeringen voor meer bos, het areaal bos juist achteruit gegaan is.

Meer lezen over onze wilde bomen? Lees op Platform Groen een uitgebreid artikel waarin Bert Maes de problematiek van autochtone bomen in natuurbeheer uiteenzet (met inlog).