Minister Hoekstra van Financiën vergeleek de huidige coronacrisis met een zwarte zwaan. Dit is een metafoor voor een ontwrichtende gebeurtenis die niemand van tevoren heeft zien aankomen. Volgens Hoekstra zal de ontwrichting zeker nog volgend jaar en misschien zelfs langer aanhouden.
Hoekstra zei dit bij de aanbieding van het bekende koffertje met daarin de Rijksbegroting voor 2021. Hier volgen de belangrijkste plannen van de verschillende ministeries.
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
In het landelijk gebied neemt de biodiversiteit nog altijd af en is onverminderde inzet nodig om de stikstofneerslag terug te dringen. Voor het versterken en herstellen van natuur komt vanaf 2021 tot en met 2030 substantieel extra geld beschikbaar, oplopend tot jaarlijks €300 miljoen. Rijk en provincies geven met deze middelen uitvoering aan het gezamenlijke programma Natuur. Daarnaast wordt uit de Begrotingsreserve Stikstof €125 miljoen ingezet voor natuurherstelprojecten in natuurgebieden, zoals hydrologische maatregelen en het verwerven van ‘sleutelhectares’ om de robuustheid van natuurgebieden te vergroten.
Binnenlandse Zaken
Vanaf 2021 krijgen gemeenten meer financiële ruimte. In 2022 gaat er €300 miljoen extra naar Jeugdzorg. Ook komt er meer geld om mensen te begeleiden die hun baan verliezen. Dit extra geld voor gemeenten komt bovenop op de compensatie van ruim €1,5 miljard voor 2020 die al eerder is afgesproken om de gevolgen van corona op te vangen. Daarnaast ontvangen gemeenten in 2021 €100 miljoen om winkelcentra en bedrijventerreinen te herstructureren en te ontwikkelen. Over de financiële en sociaaleconomische gevolgen van de corona-aanpak voor gemeenten, provincies en waterschappen blijft het kabinet in gesprek met de medeoverheden.
Economische Zaken
Het kabinet neemt voor in totaal €1 miljard aan maatregelen gericht op groeibedrijven, innovatie, het behoud van banen en omscholing in het mkb. Om groeibedrijven (startups en scale-ups) te ondersteunen stelt het kabinet €150 miljoen euro beschikbaar door middel van een groot nationaal scale-upfonds. Ook gaat er 150 miljoen naar de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen, waarmee zij innovatieve mkb-bedrijven kunnen ondersteunen. Er komt €157 miljoen extra beschikbaar voor de innovatieregeling WBSO, waarmee vooral startups en mkb-bedrijven meer onderzoek en ontwikkeling kunnen doen. Daarnaast is er voor mkb-werkgevers €38 miljoen beschikbaar voor omscholing van personeel.
De uitvoering van het Klimaatkoord gaat ondanks het coronavirus gewoon door. Het doel is om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren met 49% in 2030 (t.o.v. 1990) op een manier die voor iedereen haalbaar en betaalbaar is. Met de eerste verbrede de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE++) die eind dit jaar opengaat komen meer CO2-reducerende technieken in aanmerking voor subsidie. Komend jaar wordt de CO2-heffing voor bedrijven in de industrie ingevoerd.
Financien
Mensen die in deze crisis hun baan verliezen, moeten zich zo makkelijk mogelijk kunnen omscholen. Daarom betalen werkgevers voortaan geen loonheffing meer voor scholingskosten gemaakt ná het beëindigen van het dienstverband.
De eerder aangekondigde verlaging van het hoge tarief van de vennootschapsbelasting (Vpb) gaat niet door, waardoor dit tarief op 25% blijft. Zo creëert het kabinet financiële ruimte om juist nu de economie te versterken.
Het kabinet stimuleert bedrijven om investeringen te doen met een nieuwe investeringskorting vanaf 2021, de baan gerelateerde investeringskorting (BIK). Als bedrijven een investering doen, zoals de aankoop van een nieuwe machine, krijgen ze een korting die ze kunnen verrekenen via de loonheffing. Details van de regeling worden nog verder uitgewerkt.
De verlaging van het lage Vpb-tarief van 16,5% naar 15% gaat wel door. Bovendien gaan meer mkb-bedrijven in de komende jaren dit lagere tarief betalen. Vanaf 2021 geldt het lage tarief voor winsten tot €245.000 in plaats van €200.000. In 2022 zal deze grens verder verhoogd worden naar €395.000.
De zelfstandigenaftrek wordt verder verlaagd. Het kabinet compenseert dit, zodat de meeste zelfstandigen er volgend jaar nog steeds op vooruit gaan (arbeidskorting en wijziging inkomstenbelasting). Het kabinet bouwt de zelfstandigenaftrek sneller en sterker af, bovenop de stappen die vorig jaar al zijn ingezet. Vanaf volgend jaar wordt de aftrek jaarlijks verlaagd; totdat deze in 2036 uitkomt op €3.240. Dit was oorspronkelijk €5.000 in 2028. Hiermee worden de verschillen in belastingdruk tussen werknemers en zelfstandigen verminderd.
Infrastructuur en Waterstaat
De komende jaren ligt er een forse uitdaging om de doelstellingen voor waterveiligheid, zoetwaterbeschikbaarheid en ruimtelijke adaptatie in 2050 te halen. Dat staat in het herijkte Deltaprogramma 2021. Het Deltaprogramma 2021 laat zien dat de koers die is ingezet de goede is, maar dat de uitvoering moet versnellen. Opeenvolgende jaren met perioden van droogte en hitte en vele hoosbuien bevestigen die noodzaak.
Meer dan voorheen moeten we in Nederland bij de ruimtelijke inrichting en keuze van ons landgebruik rekening gaan houden met droogte, hitte, wateroverlast en overstromingsrisico’s. Dit betekent bijvoorbeeld dat grote water vragende activiteiten, zoals het telen van bepaalde gewassen, bij voorkeur niet meer in droogtegevoelige gebieden moeten plaatsvinden. Ook moet er bij de locatiekeuze en de gebiedsinrichting van nieuwe woonwijken rekening gehouden worden met de klimaatverandering. Bij plannen en maatregelen voor bijvoorbeeld nieuwe en bestaande infrastructuur, natuur, landbouw en energie moet water onderdeel uitmaken van de ruimtelijke afwegingen en planuitwerking. Water stuurt in plaats van water volgt.
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Dit jaar heeft het kabinet twee noodpakketten gepresenteerd. In oktober gaat het steun- en herstelpakket van start. Daarmee probeert het kabinet banen en inkomens te beschermen. Zelfstandigen kunnen aanspraak maken op inkomensondersteuning via de Tozo, en werkgevers krijgen een tegemoetkoming in de loonkosten met de NOW. Maar niet alle banen kunnen blijven bestaan en niet alle bedrijven zullen deze periode overleven. Met een aanvullend sociaal pakket van €1,4 miljard helpt het kabinet mensen en bedrijven om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Specifiek is er aandacht voor de mensen die bovenmatig worden getroffen door de veranderingen, zoals jongeren en mensen met een arbeidsbeperking.
Het kabinet wil werken aantrekkelijker maken en heeft daarom elk jaar de belasting voor werkenden stapsgewijs verlaagd. Dat gebeurt ook komend jaar, onder meer doordat de arbeidskorting met maximaal €324 omhoog gaat. Dankzij een stijging van de algemene heffingskorting met €82 en een verlaging van het tarief van de eerste schijf in de inkomstenbelasting van 0,25% naar 37,10% gaan naast werkenden ook uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden minder belasting betalen.
