Risicoperceptie zoals bij gewasbeschermingsmiddelen blijkt vaak een discussie over waarden. Waarbij de kernwaarde dat iets klopt als het wetenschappelijk bewezen is, door anderen in twijfel wordt getrokken en ze daar andere waarden tegenover stellen. Dit was de rode draad tijdens het Ctgb-symposium over risicocommunicatie en risicoperceptie onder de titel ‘Tussen brein en onderbuik’ op 7 november.
Risicobeoordeling en -management gaan ervan uit objectief en rationeel te zijn. Arnout Fischer van Wageningen Universiteit & Research geeft aan dat de intuïtieve beoordeling van een situatie, ook een natuurlijk mechanisme is. „Als je een tijger ziet moet je wegwezen. Intuïtie leidt hier tot rationeel gedrag. Ook risicomanagement is niet objectief. Je beschikt nooit over alle informatie, en gaat uit van modellen. Er zijn dus altijd subjectieve keuzes gebaseerd op onderliggende waarden. Interactie met het publiek kan leren welke waarden daar leven en meegenomen moeten worden. Wat ook betekent dat je dan moet durven van aanpak te veranderen.”.
Ook Tjabe Smid van Amsterdam UMC geeft voorbeelden dat waarden de discussie rond risico’s beheersen. „Waar moeten we ons in Nederland druk over maken als de terrorismedreiging op het een na hoogste niveau wordt gesteld, en de luchtkwaliteit als goed tot matig wordt gekwalificeerd. Dat wekt de indruk dat we ons meer zorgen moeten maken over terrorisme dan over de luchtkwaliteit. En dit in de wetenschap dat volgens het RIVM luchtverontreiniging leidt tot 6.700 tot 12.900 doden per jaar en terrorisme vorig jaar tot geen enkele dode. Ook de media-aandacht weerspiegelt niet de reële risico’s die wij lopen. Het neerschieten van de MH17 leidde tot 298 doden tegenover 600 verkeersslachtoffers elk jaar. De aandacht is omgekeerd evenredig. De inschatting van risico’s door experts en burgers lopen wijd uiteen, experts kijken kwantitatief en burgers intuïtief.”
In de context van het symposiumthema helpt communiceren als je ervoor zorgt dat je betrouwbaar bent, consistent en voorspelbaar, en je dat uit in je communicatie. Maar dat is niet meer dan een randvoorwaarde. Geef daarin ook aan dat er anderen zijn die er anders naar kijken en respecteer dat.
Lees meer over hoe communiceren over gewasbeschermingsmiddelen vrijdag 16 november in de Bloemisterij.
