Telers kunnen aan de slag met plantenpaspoort

Overeenstemming over het specifieke registratienummer plantgezondheid voor het nieuwe plantenpaspoort heeft enige voeten in de aarde gehad, maar is nu wel bereikt. Niets staat pot- en perkplantentelers meer in de weg om zich op deze nieuwe EU-eis voor hun gewassen voor te bereiden. Indien gewenst kunnen zij al vanaf 2019 met plantenpaspoorten gaan werken.

Per 14 december 2019 krijgen telers te maken met de nieuwe EU-Plantgezondheidsverordening. Het eerste onderdeel dat concreet is uitgewerkt, is het nieuwe plantenpaspoort. Althans in Nederland; bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk en België zijn nog lang niet zover, laat Peter Lentjes, senior beleidsmedewerker Naktuinbouw, op Plantarium weten. De nieuwe verordening zorgt ervoor dat het plantenpaspoort makkelijker herkenbaar is en dat bij besmettingen de mogelijke bron makkelijker te traceren is.

750 potplantenbedrijven
De plantenpaspoortplicht breidt uit naar alle ’voor opplant bestemde planten’. Naast al het teeltmateriaal dus nu ook alle ’consumptieve’ pot-, perk- en kuipplanten. Naktuinbouw heeft becijferd dat circa 750 potplantenbedrijven voor het eerst met het plantenpaspoort te maken krijgen.

Zij moeten zich registreren bij Naktuinbouw, geautoriseerd zijn om plantenpaspoort te mogen voeren en minimaal eenmaal gekeurd zijn. De meeste potplantenbedrijven krijgen hooguit twee keer per jaar bezoek van de controledienst, eenmaal om gewas in kas of veld te controleren en eenmaal een administratieve controle. De kosten daarvoor worden geschat op zo’n €400 tot €500 per jaar. Afhankelijk van risico’s in het gewas en de teeltduur zijn meer bezoeken aan de orde.

Op kostprijsverhogende maatregelen zit geen enkele ondernemer te wachten. De registratie- en controlekosten verbonden aan de nieuwe Plantgezondheidsverordening hebben echter volgens Lentjes hoogstwaarschijnlijk minder impact dan de aanpassingen van bedrijfsprocessen. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen aan de automatisering en voorraden hoezen en etiketten.

Niet afwachten
Producten die voor het eerst paspoortplichtig worden, kunnen vanaf 1 januari al van een plantenpaspoort worden voorzien. Het uniforme format van het plantenpaspoort was al sinds december 2017 bekend; het was wachten op een specifiek registratienummer plantgezondheid. Daar is nu recentelijk overeenstemming over bereikt.

Kunnen starten met het plantpaspoort, kan handig zijn bij onder meer het aanleggen van voorraden. Het plantenpaspoort moet per kleinste handelseenheid zijn aangebracht (per pot/tray/doos/hoes/steeketiket). Hiervoor is gekozen, omdat partijen immers nog vaak worden gesplitst. Lentjes schat in dat vaak de eerste volgende schakel in de keten, gaat bepalen waar het plantenpaspoort wordt aangebracht.

Wel of geen traceerbaarheidscode op pot-, perk- en kuipplanten heeft ook de nodige discussie opgeleverd. Bepaald is dat als ze rechtstreeks in de eindverpakking (’zonder verdere voorbereiding’) naar de consument gaan, dat dan geen code nodig is.

Praktijk zal het leren
Het nieuwe plantenpaspoort zit nog lang niet bij elke teler van pot-, perk- en kuipplanten tussen de oren, merkt Lentjes in de praktijk. Dat beaamt Anneke van Dijk, specialist plantgezondheid bij LTO Nederland. En omdat er nogal wat werk aan de winkel is, organiseren beide organisaties samen met Royal FloraHolland diverse informatiebijeenkomsten (zie kader).

Maar dan nog zal veel in de praktijk duidelijk worden verwacht Lentjes gezien de vragen die hij nu al gesteld krijgt. Bijvoorbeeld bij mixproducten: moet dan van alle gewassen de botanische naam op het plantenpaspoort worden vermeld? In principe wel, maar als ze allemaal tot dezelfde familie behoren, volstaat de familienaam.

En terugkomend op het nog niet zover zijn van andere EU-landen: hoe gaat het dan met de handhaving per 14 december 2019? Dat moet nog worden ingevuld door de NVWA zegt Lentjes. Terugzenden van partijen zonder (correct) plantenpaspoort ziet hij in de beginperiode niet meteen gebeuren.

Bijpraten
In het najaar staan diverse informatiebijeenkomsten gepland over de gevolgen van invoering het plantenpaspoort voor Nederlandse teelt- en handelsbedrijven. Naktuinbouw houdt op 19 en 20 september bijeenkomsten; FloraHolland met LTO op 18 oktober, 1 en 15 november. Aanmelden kan via hun websites.