In de Nederlandse sierteelt wordt weer goed geïnvesteerd in expansie en modernisering. De voorwaarden om vreemd vermogen aan te trekken zijn gunstig. Maar voor hoe lang? Monetair econoom Edin Mujagic, inleider op de Masterclass Money Management, beantwoordt deze vraag. „Deze abnormale situatie kan niet eeuwig duren, de rentestanden gaan een keer normaliseren.”
Het Vakblad voor de Bloemisterij organiseert de Masterclass Money Management, te beginnen op dinsdag 4 april in Aalsmeer. Daarin vertelt Mujagic je alles over over de ontwikkelingen van de rente, het beleid van de banken in Nederland en van de centrale banken Fed en ECB. Valuta-expert Joost Derks analyseert alle ontwikkelingen op de valutamarkten toe, specifiek over het Britse pond, de euro en de Amerikaanse dollar. Vanzelfsprekend beantwoorden zij je specifieke vragen. Meld je snel aan.
Blooker ligt in Amsterdam op een bijzondere locatie. De brasserie, een replica van een portierhuisje van de toenmalige cacaofabriek Blooker, staat midden tussen de hoogste kantoortorens van onze hoofdstad. Met de 150 meter hoge Rembrandttoren als aanvoerder.
In de brasserie neemt Edin Mujagic een slok van zijn cappuccino. Over een uur wordt hij in de Rembrandttoren verwacht voor een presentatie over de ontwikkelingen op de kapitaalmarkten.
Zit een tuinder hier goed bij een Nederlandse bank?
„De Nederlandse banken staan er relatief sterk voor ten opzichte van hun collega’s in bijvoorbeeld Duitsland, Spanje en Italië. Op zich niet verwonderlijk, want de banken hier hebben elk een relatief groot marktaandeel in een rijk land. De concurrentie in ons land laat te wensen over. Dat zie je terug in de snelheid van het doorvertalen van renteverlagingen door de Europese Centrale Bank. Nederland beweegt in de eurozone vaak als laatste mee. Er is hier amper een zweep van de markt.”
Wat betekent dit voor de ondernemer in ons land?
„Dat hij iets iets meer rente betaalt dan ondernemers in andere landen. Nee, dat is niet in concrete cijfers aan te geven. Maar zie: in Nederland zijn er drie grootbanken, in andere landen veel meer. Ik zeg niet dat de banken hier prijsafspraken maken, maar zij weten wel exact van elkaar wat zij doen. Beschouw het tikkeltje hogere rente maar als bijdrage aan de stabiliteit van de banken.”
Ik betwijfel of een tuinder daar graag aan bijdraagt.
Mujagic glimlacht. „Ik ook.”
Gaan die verhoudingen in ons bankenland veranderen?
„De komende jaren zeker niet. Voor buitenlandse banken zijn er in principe weinig belemmeringen om ook hier zaken te doen. Het komt er niet van. Je moet je invechten op de markt en dat vraagt pittige investeringen. Daarbij moet je als buitenlandse bank ook lagere rentepercentages bieden voor leningen om marktaandeel te veroveren, maar dat betekent ook minder winst. Het gebeurt wel, zo is de Zweedse Handelsbank succesvol bezig, maar dat is onvoldoende om verhoudingen te veranderen. Wel zijn er kleinere banken en financiële dienstverleners die concurreren op een deel van het dienstenpakket van banken, zoals het wisselen van valuta’s. Op zulke deelgebieden zie je die veranderingen wel.”
Hoe is sowieso het huidige financiële klimaat?
„We leven in abnormale tijden, ook monetair gezien. De ECB houdt de rente extreem laag en dat blijft voorlopig ook wel even zo. Pas als de economische groei en de inflatie in de EU stabiel hoog zijn, komt een renteverhoging in zicht. Te vroeg de rente verhogen, kan dramatisch uitpakken.Veel eurolanden kunnen net als Griekenland omvallen bij hogere rentes. Een rentestijging van 1 procentpunt betekent 21 miljard extra kosten voor Duitsland. Zelfs voor het sterkste euroland is dat een forse extra rekening, laat staan voor landen zoals Frankrijk, Italië of Spanje. Dat risico op een financiële ramp in de eurozone waarbij die met Griekenland niets bij zou voorstellen, wil de ECB niet lopen.”
Maar het gaat toch juist weer beter met de economie?
„Zeker. Maar het kernprobleem is niet opgelost, die is zelfs erger gemaakt. De economische crisis is in 2007-08 ontstaan doordat de schulden te hoog waren. Heden ten dage is de schuld van elk euro-land echter hoger dan tien jaar geleden. De enige reden waarom het toch redelijk goed gaat is de fors lagere rente. Dat houdt de overheden in de eurolanden nu overeind. Pas als er duidelijk meer banen worden gecreëerd en minder uitkeringen hoeven te worden betaald, dus bij aanhoudende economische groei, kunnen de schulden dalen. Voor die tijd zie ik de ECB het monetaire roer niet omgooien.”
Wat betekent dit voor tuinders die hun bedrijf willen ontwikkelen?
„Stel een ondernemer is nu 30 en gaat door tot zijn 65ste. Deze persoon gaat op zijn 65ste zeggen: in 2017 kon ik het goedkoopst geld lenen. Je kan nu voor 10 jaar een lening afsluiten tegen een vaste rente van circa 2,5%. Rekening houdend met een inflatie van 2%, betaal je dus eigenlijk slechts een halve procent rente per jaar. Een walhalla voor iemand die geld moet lenen. Voor het jaar 2007 zat je al gauw boven de 5% rente. Bovendien zijn de leningen weer makkelijker los te krijgen dan twee tot drie jaar geleden. Het enige is dat je een nuttig doel moet hebben voor je investering natuurlijk al worden veel investeringen nuttig bij zulke rentestanden”
Voor spaarders lijkt er weinig beweging in te zitten.
„Spaarders moeten zelf bewegen en alternatieve bestemmingen, zoals aandelen, voor hun geld zoeken. Voor het eerst sinds lange tijd is de inflatie nu 2%. Met een spaarrente van 0,3% betekent dit dat je 1,7% op je vermogen inteert. Daarbij gaat de fiscus nog altijd uit van 4%, al lijkt hier op termijn wel veranderingen in te komen. Sparen levert nu echter niets op.”
Is een bank altijd nodig voor je bedrijfsontwikkeling?
„Een bedrijf in de teelt of export met een beetje omvang kan wellicht zichzelf financieren, bijvoorbeeld door obligaties uit te geven. Een effectieve methode met een voor de ondernemer mogelijk aantrekkelijk rentepercentage, maar nu vaak onderbelicht. Voorwaarden zijn voldoende omzet, financieel solide zijn en een investeringsbedrag die het voor de bank, die je toch moet begeleiden hierin, aantrekkelijk maakt om obligaties uit te schrijven. Bedrijfsobligaties kunnen interessant zijn voor de Nederlandse sierteelt. Het kan geen kwaad daar in ieder geval informatie over op te vragen. En denk aan die kleinere partijen op deelgebieden, zoals aan- en verkoop van vreemde valuta, dat kan echt veel geld schelen.”
Wat is eigenlijk je favoriete bloem?
„Zonder twijfel de tulp. Als jochie in voormalig Joegoslavië wist ik: Nederland is een mooie tulp. Zo heb ik het daar op school ook bij aardrijkskunde geleerd: de tulp is hét Nederlandse exportproduct. Mijn familie en ik vluchtten in 1992 door de oorlog en kwamen per toeval naar Nederland, met Luttelgeest als eerste stop. Daar had ik tulpenvelden gezien. Magisch. Kregen we als kinderen ook een stapel stickers van de campagne ’dat verdient een bloemetje’. In de tuin bij ons huis in Bosnië hebben we dan ook een tulpenveld. Van Nederlandse tulpen natuurlijk”
Dit interview stond in het Vakblad voor de Bloemisterij nr. 11 van 2017. Meld je aan voor de Masterclass Money Management.
