In 1818, op het hoogtepunt van de vroege Romantiek, schilderde Caspar David Friedrich zijn ‘Wanderer über dem Nebelmeer’. Het MOTI, Museum of the Image in Breda, besteedt een thematentoonstelling aan het schilderij dat nu nog steeds zeer actueel is. De Romantiek reikt immers tot aan onze tijd.
Op het schilderij van Caspar David Friedrich is een eenzame figuur op de rug gezien, kijkend naar een indrukwekkend berglandschap, onder hem het dal in nevelen gehuld. Als kijker word je meegenomen naar het onbekende wat zichtbaar, maar vooral ook voelbaar is. Het sublieme landschap als uitdrukking van het gevoel, wat zo kenmerkend is aan de Romantiek.
Nu weet ik niet wat u romantisch vindt. Een zonsondergang boven zee schijnt de ultieme romantische setting te zijn voor een waar liefdesverhaal. Een liefdesverhaal met een hoog gehalte aan kitsch, een verhaal met het niveau van een doktersromannetje. Dat boek hebben we in de 21e eeuw wel uit zou je zeggen.
Toch omringen we ons juist nu met spullen die verwijzen naar diezelfde setting. Met name in de tuin. De natuurlijke beplanting, het kromme paadje, de getrommelde keitjes. Allemaal verwijzingen naar ‘het romantische’. Bij gebrek aan een echt strand met een echte zonsondergang wenden we ons tot nagemaakte natuur. Allemaal bedoeld om verloren sferen te herscheppen. En de virtuele techniek maakt het allemaal steeds echter. Zijn we gedoemd te leven in zo’n wereld?
In de huidige tijd wordt het beeld van de Wanderer nog steeds veelvuldig toegepast. Of je nu kijkt naar Walt Disney’s tekenfilm ‘De Leeuwenkoning’, naar een reclame van Nike of naar een videoclip van Britney Spears, het zijn bewuste of onbewuste herhalingen van eenzelfde thema. Toeval of niet, ik denk dat de ideeën van de vroege Romantiek nog springlevend zijn. De wandelaars van nu zijn meer dan ooit op zoek naar authenticiteit en oriëntatie. Op zoek naar zichzelf.
‘Wanderer über dem Nebelmeer’ van Caspar David Friedrich.
